De laatste twee keren dat de aarde flink opwarmde, werden de lichamen van sommige zoogdieren kleiner. Dat hebben onderzoekers van de universiteit van Michigan ontdekt. En het is dus goed mogelijk dat bepaalde zoogdieren ook tijdens de door mensen veroorzaakte opwarming een koppie kleiner worden.
Zo’n 55 miljoen jaar geleden warmde de aarde ook op. Wetenschappers spreken ook wel van het Paleocene-Eocene Thermal Maximum. Uit eerder onderzoek is al gebleken dat primaten, maar ook zoogdieren uit de groep waartoe de paarden en herten behoren, tijdens dat maximum kleiner werden. Nieuw onderzoek toont nu aan dat die krimp niet op zichzelf staat. Het gebeurde 53 miljoen jaar geleden ook al: ook toen warmde de aarde op en werden sommige zoogdieren kleiner.
Oorzaak en gevolg
“Het feit dat het twee keer gebeurd is, vergroot ons vertrouwen dat we hier te maken hebben met een oorzaak en gevolg,” stelt onderzoeker Philip Gingerich. “Een interessante reactie op de wereldwijde opwarming in het verleden was een substantiële afname in lichaamsgrootte.”
Het onderzoek
De onderzoekers baseren hun conclusies op een analyse van fossiele resten. Ze verzamelden tanden en kaken van dieren die voor, tijdens of na de opwarming van 53 miljoen jaar geleden leefden. Ze ontdekten dat de lichaamsgrootte tijdens de opwarming afnam. En flink ook. Neem Hyracotherium, een voorouder van het paard. Dit zoogdier werd tijdens de opwarming 19 procent kleiner. Datzelfde gebeurde tijdens de opwarming van 55 miljoen jaar geleden, alleen werd de soort toen nog kleiner: de lichaamsgrootte nam met dertig procent af. Nadat beide perioden van opwarming tot een einde waren gekomen, nam het paard zijn oorspronkelijke grootte weer aan.
Hoe hoger de temperatuur…
Dat onder meer Hyracotherium tijdens de opwarming van 55 miljoen jaar geleden sterker kromp dan tijdens de opwarming van 53 miljoen jaar geleden, denken de onderzoekers wel te kunnen verklaren. De aarde warmde 55 miljoen jaar geleden sterker op dan 53 miljoen jaar geleden het geval was. De onderzoekers vermoeden dan ook dat de mate waarin dieren krimpen, samenhangt met de mate waarin de aarde opwarmt: hoe sterker de aarde opwarmt, hoe sterker de dieren krimpen.
Toekomst
Dat zoogdieren kleiner worden wanneer de wereldwijde temperatuur significant stijgt, lijkt volgens de onderzoekers een ‘gebruikelijke evolutionaire reactie’ te zijn. En daarmee is het niet ondenkbaar dat die reactie ook volgt op de opwarming die nu gaande is.
Maar waarom? Waarom worden dieren kleiner als de wereldwijde temperatuur stijgt? Daar wordt nog volop onderzoek naar gedaan, maar het vermoeden bestaat dat meer CO2 in de atmosfeer er weliswaar voor zorgt dat planten sneller groeien, maar tevens planten voortbrengt die minder voedzaam zijn. Daardoor zouden zoogdieren minder voedingsstoffen tot zich kunnen nemen. Om te overleven worden de dieren kleiner.
