Magneetveld van witte dwerg houdt soms materie tegen

Witte dwergen blijken magneetpoortjes te hebben. Dit concludeert een internationaal team van onderzoekers, waaronder Nederlandse wetenschappers.

De onderzoekers hebben de witte dwerg in het binaire systeem MV Lyrae onderzocht. Deze witte dwerg steelt materie van zijn begeleidende ster. In het paper in het wetenschappelijke vakblad Nature schrijven de wetenschappers dat materie zich ophoopt bij de grens van het magneetveld. Dit veld kun je het beste vergelijken met een poort. Af en toe gaat de poort open en krijgt de witte dwergster materie erbij.

Wat zijn witte dwergen?

Wanneer een ster zoals onze zon instort, ontstaat een object dat ongeveer net zo groot is als onze aarde: een witte dwerg. Zo’n witte dwerg heeft een extreem grote dichtheid en bestaat voornamelijk uit koolstof en zuurstof. Zodra een witte dwerg ontstaan is, begint deze af te koelen en aan helderheid in te leveren. Toch kan een witte dwerg ook ontploffen. Dit gebeurt met name in dubbelstersystemen, waarbij een witte dwerg gas kan stelen van een begeleidende ster. Als een witte dwerg zwaarder wordt en het Chandrasekhar-limiet (140% van de massa van de zon) overschrijdt, dan ontploft het object.

Dit heeft te maken met de druk van het gas. Als de druk van het gas te hoog wordt, gaat de poort open en valt er dus meer gas naar binnen.

Verkeerd afgesteld poortje
“Het is als een verkeerd afgesteld poortje bij een treinstation,” vertelt professor Paul Groot van de Radboud Universiteit. “Stel je voor dat mensen de gasdeeltjes zijn. Als het vrij rustig is gaat het poortje alleen open als er genoeg mensen staan te wachten. Het poortje gaat dan even open, om meteen weer te sluiten als ze erdoor zijn. Wordt de druk van de toestromende mensen te hoog, dan gaat het poortje kapot en kan iedereen zo doorlopen. Als de toeloop weer 
afneemt en onder een kritische waarde komt gaat het poortje weer beperkt open en dicht.”

De Kepler-telescoop ziet wanneer het veld materie toelaat of tegenhoudt. Dan is er namelijk een uitbarsting van licht te zien. Dit gebeurt ongeveer iedere twee uur. De uitbarsting is dan zo’n dertig minuten zichtbaar.

Universeel principe
“Het is fantastisch om te zien dat ons model werkt in dit systeem met een witte dwerg,” zegt wetenschapper Caroline D’Angelo van de Universiteit Leiden. “Eerder werd al vermoed dat het zou kloppen voor de zwaardere broertjes van de witte dwergen, de neutronensterren. En het lijkt zelfs ook te werken bij heel jonge sterren die nog aan het groeien zijn. Dit laat zien dat de natuurkunde achter deze gasschijven, en de interactie met magneetvelden, universeel is.”

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd