Magnetisch veld van Mars helemaal in de war door komeet Siding Spring

De komeet – die in oktober 2014 rakelings langs Mars scheerde – had tijdelijk grote invloed op het magnetisch veld van de rode planeet.

Dat blijkt uit metingen van ruimtesonde MAVEN. De ruimtesonde was enkele weken voor de scheervlucht van komeet Siding Spring bij Mars gearriveerd. Een groot deel van de instrumenten aan boord van de ruimtesonde was – net als bij andere ruimtesondes nabij Mars – uitgeschakeld om te voorkomen dat de komeet deze beschadigen zou. Maar enkele instrumenten, waaronder het instrument waarmee MAVEN het magnetisch veld van Mars bestudeert, bleven actief. En dus weten we nu precies wat de scheervlucht van de komeet met het magnetisch veld van Mars deed.

Chaos
“Komeet Siding Spring zorgde ervoor dat het magnetisch veld rond Mars in chaos verviel,” vertelt onderzoeker Jared Espley. “We denken dat de ontmoeting (tussen Mars en de komeet, red.) het bovenste deel van de atmosfeer van Mars wegblies, net zoals een krachtige zonnewind dat kan doen.”

“Komeet Siding Spring zorgde ervoor dat het magnetisch veld rond Mars in chaos verviel”

Het magnetisch veld van Mars
De aarde heeft een krachtig magnetisch veld dat vanuit het hart van onze planeet gegenereerd wordt. Dat magnetische veld beschermt ons onder meer tegen de straling van de zon. Mars heeft niet zo’n krachtige magnetosfeer. Maar dat wil niet zeggen dat de rode planeet totaal onbeschermd is. Mars heeft een zeer zwak magnetisch veld. Dat wordt niet – zoals op aarde – vanuit de planeet gegenereerd, maar ontstaat met dank aan de zonnewind. Hoog in de atmosfeer van Mars bevindt zich plasma (een laag elektrisch geladen deeltjes en gasmoleculen). Geladen deeltjes in de zonnewind gaan de interactie met het plasma aan. En daardoor ontstaan een magnetisch veld.

Het magnetisch veld van Siding Spring
Komeet Siding Spring heeft ook een magnetisch veld. Dat ontstaat door de interactie tussen de zonnewind en plasma in de coma (de atmosfeer die rond de komeet ontstaat wanneer deze dicht bij de zon in de buurt komt en opwarmt). De kern van de komeet passeerde Mars op een afstand van zo’n 140.000 kilometer. Maar de atmosfeer van de komeet is vele malen uitgestrekter dan de kern en spoelde tijdens deze ontmoeting urenlang over de planeet heen. Mars werd als het ware overspoeld met geladen deeltjes en het krachtige magnetische veld rond de komeet smolt tijdelijk samen met het zwakke magnetische veld van Mars.

De ontmoeting tussen Siding Spring en Mars. Afbeelding: NASA / Goddard.

De gevolgen
En dat zorgde ervoor dat het magnetisch veld van Mars in chaos verviel. Zelfs uren nadat de komeet Mars gepasseerd was, was het magnetisch veld van Mars nog van slag. Wetenschappers denken dat het passeren van de komeet in grote lijnen dezelfde gevolgen had als een krachtige, korte zonnestorm. Tijdens zo’n zonnestorm kan er tijdelijk meer gas ontsnappen uit de bovenste lagen van de Martiaanse atmosfeer. Waarschijnlijk is dat ook tijdens de passage van de komeet gebeurd.

Doordat er overeenkomsten zijn tussen de effecten die Siding Spring en een zonnestorm op Mars heeft, kan het bestuderen van Siding Springs passage ons meer vertellen over de interactie tussen de zon(newind) en Mars.

Bronmateriaal

"Close Comet Flyby Threw Mars’ Magnetic Field Into Chaos" - NASA
Afbeelding bovenaan dit artikel: Aynur_zakirov / Pixabay

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd