‘Manen van Mars zijn brokstukken van enorme botsing’

Wetenschappers komen met een nieuwe visie over het ontstaan van de twee manen die Mars rijk is: Phobos en Deimos.

Eigenlijk dachten onderzoekers altijd dat Phobos en Deimos planetoïden waren die door Mars waren ingevangen en vanaf dat moment als maantjes door het leven gingen. Maar de vorm en oriëntatie van de baan van deze manen suggereren dat het anders zit, zo stellen onderzoekers. Hoe zijn de manen dan ontstaan? Door een gigantische botsing, zo schrijven zij in twee papers. Het ene paper is verschenen in het blad Nature Geoscience en het andere verschijnt binnenkort in het blad Astrophysical Journal.

Roteren
Volgens de onderzoekers is Mars in het verleden (zo’n 100 tot 800 miljoen jaar nadat de rode planeet ontstond) in botsing gekomen met een ander hemellichaam: een ongeveer drie keer kleinere protoplaneet. Door de botsing ging Mars roteren en kreeg deze – net zoals de aarde – een dag- en nachtritme.

WIST JE DAT…

…Phobos geen lang leven beschoren is? De maan wordt op dit moment letterlijk uit elkaar getrokken door Mars. Het kan er uiteindelijk tot leiden dat de rode planeet ringen krijgt.

Puin
Tevens werd heel het noordelijk halfrond van Mars door de botsing vernield en kwam er enorm veel puin vrij. Het puin vormde een schijf rond Mars. Deze puinschijf bestond uit een binnenring waarin de dichtheid van het puin groot was en een buitenring met een veel kleinere dichtheid. In die dichte binnenring ontstond al snel een grote maan (zo’n 1000 keer groter dan Phobos). De interactie tussen deze maan en het puin versnelde het samensmelten van het puin, oftewel het ontstaan van nieuwe manen. Al snel ontstonden er – op iets grotere afstand van Mars dan de grote maan – kleine maantjes. En na enkele duizenden jaren bezat Mars naast de grote maan ongeveer tien kleine maantjes. Weer een paar miljoen jaar later was de puinschijf verdwenen, net als de meeste manen: deze waren op het oppervlak van Mars ingeslagen. Alleen de maantjes die het verst van Mars verwijderd waren – Phobos en Deimos – bleven nog over (zie kader).

Twee papers
Zoals gezegd komen onderzoekers in twee papers tot dit scenario. Het eerste paper sluit uit dat Phobos en Deimos ingevangen planetoïden zijn en laat zien dat de eigenschappen van het oppervlak van Phobos en Deimos er sterk op wijzen dat de manen door toedoen van een botsing zijn ontstaan. In het tweede paper tonen onderzoekers aan de hand van simulaties aan hoe de twee manen uit zo’n gigantische botsing kunnen zijn ontstaan.

Om er zeker van te zijn dat de manen van Mars ontstaan zijn na een botsing moet er meer onderzoek plaatsvinden. Zo moeten we meer te weten komen over de samenstelling van de manen van Mars en zou het ook helpen als we weten hoe oud de manen precies zijn. Wellicht krijgen we daar in de nabije toekomst meer informatie over. Zo werkt de Japanse ruimtevaartorgansatie JAXA aan de Mars Moon Exploration-missie. Tijdens deze missie – die in 2022 start – zullen monsters op Phobos worden verzameld en terug naar de aarde worden gebracht. De Europese ruimtevaartorganisatie (ESA) denkt – in samenwerking met de Russische ruimtevaartorganisatie (Roscosmos) – na over een soortgelijke missie. Deze zou in 2024 werkelijkheid moeten worden.

Bronmateriaal

"Een nieuwe visie over het ontstaan van de manen van Mars" - Koninklijke Sterrenwacht van België
De afbeelding bovenaan dit artikel is gemaakt door Université Paris Diderot / Labex UnivEarthS.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd