Op 8 april is het zover: de planeet Mars staat dan in oppositie, oftewel op één lijn met de aarde en de zon. Kort daarna, op 14 april is de afstand tussen de rode planeet en de aarde het kleinst en dat is dus een uitgelezen kans om Mars eens goed te bekijken.
Om te begrijpen wat er in april precies gaande is, pakken we er even een plaatje van het zonnestelsel bij. U ziet in het hart de zon, vervolgens de kleinste planeet die ons zonnestelsel rijk is: Mercurius. Dan Venus, de aarde en Mars. En voorbij Mars passeren we achtereenvolgens Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus.
De binnenbocht
Al die planeten draaien hun eigen rondje rond de zon. De aarde heeft daar minder tijd voor nodig dan Mars. Simpelweg, omdat de aarde ten opzichte van Mars continu de binnenbocht heeft. Het betekent dat de afstand tussen de aarde en Mars fluctueert. Men zou denken dat de afstand tussen Mars en de aarde het kleinst is, wanneer de twee planeten op één lijn met de zon staan (dat wordt ook wel oppositie genoemd). Maar dat is niet het geval. Zowel de aarde als Mars heeft geen perfect ronde, maar een elliptische baan. Daardoor is de afstand tussen beide planeten niet het kleinst wanneer Mars in oppositie staat (8 april), maar kort daarna. Op 14 april is de afstand tussen de aarde en Mars ‘slechts’ 92.451.484 kilometer.
Moois
Maar wat betekent dat nu heel concreet voor ons aardbewoners? Nou, dat er in april iets moois aan de avondhemel te zien is. Want Mars staat relatief dichtbij en schittert daarmee als een helder lichtpuntje aan de nachthemel. De planeet komt op als de zon ondergaat en gaat onder als de zon opkomt. U kunt de planeet met het blote oog zien, maar wie een telescoop heeft, kan van deze situatie gebruik maken om de planeet eens aan een onderzoek te ontwerpen. U moet uw telescoop dan op het sterrenbeeld Maagd richten.
Mars staat ongeveer één keer in de twee jaar in oppositie. De volgende oppositie staat voor mei 2016 op het programma. Maar: de ene oppositie is de andere niet! Want opposities mogen dan één keer in de twee jaar voorkomen. Eén keer in de vijftien tot zeventien jaar zijn ze pas echt bijzonder. De oppositie is dan slechts enkele weken verwijderd van een ander bijzonder moment: perihelium. Perihelium is het moment waarop Mars het dichtst bij de zon staat. Wanneer de oppositie dicht bij het perihelium zit, is de afstand tussen Mars en de aarde bijzonder klein. Maar ook hiervoor geldt: de ene oppositie kort na of voor perihelium is de andere niet! Jupiter oefent continu invloed uit op de baan van Mars, waardoor deze ietsjes verandert. En dan zijn de baanvlakken van Mars en de aarde ook nog eens niet gelijk (zie de afbeelding hiernaast). Het betekent dat de ene oppositie kort na of voor perihelium ons dichter bij Mars brengt dan de andere. De laatste keer dat we echt heel dichtbij waren, was in 2003. De afstand tussen de aarde en Mars was in 60.000 jaar tijd nog nooit zo klein geweest! Helaas duurt het nog wel even voor we de afstand nog kleiner zien worden: dat is pas in augustus 2287 het geval.
Maar laten we niet op de zaken vooruitlopen: eerst maar eens de oppositie van 2014 bewonderen!
