Een nieuw onderzoek trekt het idee dat Mars zo’n drie tot vier miljard jaar geleden een aangename, warme plek was, ernstig in twijfel.
Hoe zag het klimaat op Mars er in een grijs verleden uit? Volgens sommige onderzoekers is het antwoord op die vraag overduidelijk: de rode planeet was drie tot vier miljard jaar geleden warm en nat en daarmee een heel aangename plek voor leven. Wanneer je die onderzoekers vervolgens vraagt naar bewijs voor een warm en nat Mars wijzen ze naar de door water veroorzaakte erosie op de rode planeet: bijvoorbeeld de kanalen die Mars rijk is.
Twijfels
Maar was Mars wel echt warm en vochtig? Een nieuw onderzoek trekt dat ernstig in twijfel en stelt dat het aannemelijker is dat de rode planeet zo’n drie tot vier miljard jaar geleden koud en droog was. Dat scenario is niet alleen aannemelijker als we kijken naar de geschiedenis van onze zon en de stand van Mars’ as, maar kan ook de erosie op het oppervlak van Mars beter verklaren, zo stellen de onderzoekers.
De zon
Laten we beginnen met de zon: Mars ontvangt slechts 43 procent van het zonlicht dat de aarde ontvangt. En het jonge Mars werd verlicht door een aanzienlijk jongere en minder heldere zon. Naar schatting was de zon drie tot vier miljard jaar geleden 25 procent minder helder dan vandaag de dag. Dat maakt het aannemelijker dat Mars koud en droog in plaats van warm en vochtig was.
As
Modellen tonen verder aan dat het niet heel lastig is om een koud en droog Mars te creëren. Zet de as van Mars extreem schuin en je bent al een heel eind. Deze schuine as zou ervoor gezorgd hebben dat de polen van de planeet op de zon gericht waren. Hierdoor zou zich nabij de evenaar – waar we ook de meeste (door water veroorzaakte) erosie zien – ijs hebben bevonden. Daar komt nog eens bij dat een kouder Mars waarschijnlijk ook een dikkere atmosfeer zou hebben gehad en die dikkere atmosfeer zou ervoor gezorgd hebben dat hoger gelegen gebieden rondom de evenaar kouder waren, terwijl de lager gelegen gebieden in het noorden warmer waren. Zelfs wanneer de onderzoekers rekening houden met een aantal factoren die Mars opwarmden – waaronder een atmosfeer gevuld met CO2 – zou de rode planeet nog steeds vrij koud zijn geweest.
Warm en vochtig
De onderzoekers probeerden ook een warm en vochtig Mars te creëren met hun modellen. Maar dat was een stuk lastiger. Zelfs opwarmende factoren zoals CO2, stof en wolken bleken samen niet in staat te zijn om een Mars te creëren dat warme en natte tijdperken kende. Bovendien bleek een scenario waarin Mars nat en warm was niet de kanalen en andere door erosie veroorzaakte kenmerken op het oppervlak van de rode planeet te kunnen verklaren. Zo bleken gebieden met veel kanalen in het warme en natte scenario juist minder regenval te hebben ontvangen, terwijl gebieden die volgens dit scenario veel regenval ervoeren vandaag de dag weinig erosie vertonen.
Smelten
Het scenario van een koud en droog Mars bleek beter te passen: bevroren water kwam voor op plekken waar we nu veel erosie zien. Maar – zo denk je wellicht – hoe kan bevroren water bijvoorbeeld kanaaltjes hebben veroorzaakt? Dan moet het ijs toch gesmolten zijn? Klopt, maar volgens de onderzoekers zou dat niet zijn gebeurd door toedoen van een warm tijdperk op de rode planeet. Aannemelijker is dat meteorietinslagen en vulkaanuitbarstingen ertoe leidden dat het ijs smolt.
In eerdere studies stelden onderzoekers dat leven op Mars in het verleden mogelijk moet zijn geweest: de rode planeet was immers warm en nat geweest. Als nu blijkt dat de planeet koud en droog was, lijkt leven op Mars misschien wat minder aannemelijk. Maar laten we het nog niet uitsluiten. “We weten van gegevens die door orbiters en rovers zijn verzameld dat er op het oude Mars meren waren,” stelt Bethany Ehlmann, verbonden aan het California Institute of Technology en NASA’s Jet Propulsion Laboratory en niet betrokken bij dit onderzoek. “Belangrijke vragen zijn: hoelang bestonden ze? Kwamen ze kort- of langdurend voor? En kan het valleinetwerk ontstaan zijn door het smelten van sneeuw en ijs of was daar ook regen voor nodig?”
