Maya’s verantwoordelijk voor eigen ondergang?

Opeens waren ze weg: de Maya’s. En nieuw onderzoek wijst erop dat de beschaving het aan zichzelf te danken had.

We weten aardig wat over de Maya’s. Maar het volk blijft toch door één groot raadsel omringd: het mysterie van hun ondergang. In het jaar 950 verdween de eens zo machtige beschaving in een rap tempo. En tot op de dag van vandaag is onduidelijk waarom dat precies gebeurde.

Verband
Eerdere onderzoeken wijzen erop dat extreme droogte de Maya’s de kop kostte. En onderzoeker Benjamin Cook vermoedt dat die droogte de schuld was van de Maya’s zelf. Om te kijken of de Maya’s er echt een handje in hadden gehad, startte hij een onderzoek. In de tijd van de Maya’s (voor het jaar 1492) werden in het leefgebied van dit volk veel bomen gekapt. Grote stukken bos in het zuiden en midden van Mexico verdwenen. In theorie kan dat leiden tot droogte. Het regenwoud absorbeert meer energie van de zon dan bijvoorbeeld braakliggend terrein of akkers. Wanneer bos plaatsmaakt voor akkers is er dus minder energie beschikbaar voor convectie (het opstijgen van warme lucht) en het ontstaan van neerslag. Met behulp van klimaatmodellen ging Cook na of de ontbossing in de tijd van de Maya’s en Azteken ook aantoonbaar leidde tot extreem minder neerslag.

Minder neerslag
De resultaten zijn overduidelijk. In gebieden waar de meeste bomen werden omgehakt, nam de neerslag enorm af. Gemiddeld ging het om een afname van zo’n tien tot twintig procent. Die percentages komen keurig overeen met eerder onderzoek waarin wetenschappers probeerden vast te stellen hoe erg de droogte in die periode was. Nu is die droogte dus ook te verklaren. En wel grotendeels door handelen van de Maya’s zelf.

Steden
Cook ontdekte ook dat de gebieden waar de Maya’s hun machtige steden bouwden het sterkst te lijden hadden onder de droogte. Dat is logisch: hier werden ook de meeste bossen omgehakt. “Ik wil niet stellen dat ontbossing droogte veroorzaakt of dat het (de ontbossing) enkel en alleen verantwoordelijk is voor het verdwijnen van de Maya’s,” vertelt Cook. Maar hij is er wel van overtuigd dat zijn onderzoek bewijst dat ontbossing invloed kan hebben op neerslag en dat de droogte zeker voor de helft te wijten was aan de ontbossing.

Meer neerslag
Na 1492 nam de hoeveelheid neerslag weer toe. De Spanjaarden hadden het gebied gekoloniseerd en veel inlandse volkeren waren verdwenen. De bossen konden weer aansterken en neerslag kreeg weer een kans.

Het onderzoek is niet alleen interessant voor historici. We kunnen er ook met het oog op de toekomst veel van leren. Bijvoorbeeld welke gevolgen ontbossing voor bepaalde gebieden kan hebben.

Bronmateriaal

"Ancient Dry Spells Offer Clues About the Future of Drought" - NASA.gov
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door Javier Hidalgo (cc via Flickr.com).

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd