Meer ziektes door minder biodiversiteit

 BIOLOGIE  Ziektes zijn ambitieus geworden. Ze nemen niet langer genoegen met een aanslag op het lokale leven, maar zijn geüpgrade en slaan nu globaal toe. Griep in Mexico? Enkele weken later ook aan de andere kant van de wereld. Onderzoekers hebben de oorzaak gevonden: de afname van biodiversiteit.

Bioloog Joe Roman bundelde de afgelopen jaren allerlei onderzoeken naar epidemieën en trok vervolgens op basis daarvan zijn conclusies. “Veel nieuwe ziektes komen op. Ze waren ooit lokaal, maar verspreiden zich nu over de wereld,” vertelt hij. “Wij hebben allerlei onderzoeken bekeken en het blijkt dat het (opnieuw) ontstaan van veel ziektes te maken heeft met de afname van de biodiversiteit.”

Lyme
Neem bijvoorbeeld de Ziekte van Lyme. Ooit heel zeldzaam, nu op globale schaal al helemaal ingeburgerd. Mensen krijgen de ziekte doordat de teek die zich aan hun lichaam vastklampt de bacterie Borrelia burgdorferi met zich meedraagt. Deze bacterie krijgen de teken meestal mee, wanneer ze eerder bloed bij een klein zoogdier hebben afgetapt. In het noorden van de Verenigde Staten halen de teken de bacterie meestal bij een muis. Door fragmentatie en een afname van het aantal bossen zijn de zoogdieren waar de teken normaal ‘schoon’ bloed bij af kunnen tappen, verdwenen en is de teek aangewezen op de muis. De kans op de Ziekte van Lyme neemt daardoor toe.

Malaria
Uit het onderzoek blijkt ook een ziekte als malaria veel meer slachtoffers te eisen naarmate er meer bos wordt gekapt. Doordat de verscheidenheid in bomen bij het kappen afneemt, neemt de concentratie van de Anopheles darlingimug toe. Deze mug is in veel gevallen de drager van malaria. Door de boskap lijkt de mug bovendien veel vaker toe te slaan.

Verandering
De afname van biodiversiteit wordt in de hand gewerkt door ontbossing, klimaatveranderingen en vernietiging van leefgebieden. De daardoor ontstane ziektes kunnen zich door de globalisering bovendien nog eens sneller gaan verspreiden. Grenzen zijn immers vervaagd en de wereld is veel kleiner geworden.
Het ontstaan en globaal verspreiden van ziektes door grote veranderingen is trouwens niet nieuw. Zo’n 10.000 jaar geleden stapten mensen van het jagen en verzamelen over op het verbouwen van gewassen. Mensen gingen andere dingen eten, vestigden zich op één plaats en leefden samen met dieren. De veranderingen bleken op zichzelf al een bron van infecties te zijn. Tijdens de industriële revolutie gebeurde hetzelfde. De veranderende omstandigheden veroorzaakten allergieën en ziektes zoals kanker.

Volgens Roman zitten we nu weer in zo’n situatie: de omstandigheden zijn veranderd en we moeten ons aanpassen. Maar dat gaat niet zonder slag of stoot. Het kost mensenlevens. “We zeggen niet dat biodiversiteit de belangrijkste oorzaak van al deze ziektes is, maar het lijkt een belangrijke rol te spelen,” meent Roman. Toch hoeven we ons daar niet bij neer te leggen. Volgens hem worden er op dit moment contacten gelegd tussen epidemiologen en ecologen. Want uit dit onderzoek blijkt dat zij meer met elkaar gemeen hebben dan ze zelf dachten.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd