Houd je vrienden dichtbij, maar je vijanden dichterbij. Het is een bekend gezegde dat we onbewust voortdurend toepassen, zo blijkt. Honkbalfans denken dat het stadion van ‘de vijand’ dichterbij ligt dan in werkelijkheid het geval is.
Dat is de opmerkelijke conclusie van een onderzoek van de New York University. Dat schrijven de wetenschappers in het blad Personality and Social Psychology Bulletin.
Het onderzoek
De wetenschappers interviewden in juni 2010 fans van de Yankees. Ze deden dat voor het stadion van de Yankees, kort voor de wedstrijd tegen de New York Mets zou beginnen. Op het moment dat de Yankees ondervraagd werden, stonden zij eerste. De Red Sox stonden tweede (het verschil was uiterst klein). De Baltimore Orioles bungelden onderaan de lijst.
Resultaten
Eerst werd vastgesteld of de ondervraagde toeschouwers zich echt bedreigd voelden door de Red Sox. Daarna kregen de proefpersonen de opdracht om de afstand van het Yankee Stadium naar Fenway Park (stadion van de Red Sox) en naar Camden Yards (stadion van de Baltimore Orioles) te schatten. De afstand van de Yankees naar de Red Sox bedroeg 305 kilometer. Van de Yankees naar de Orioles was 273 kilometer. De toeschouwers die zich niet bedreigd voelden door de Red Sox dachten dat het stadion van de Orioles dichterbij was dan het stadion van de Red Sox. De echte Yankee-fans die zich wel bedreigd voelden door de Red Sox, dachten dat het stadion van de Red Sox dichterbij was dan dat van de Orioles.
Mexico
Een tweede experiment onderschrijft deze resultaten. De onderzoekers verzamelden een groep mensen en stelden vast in hoeverre deze mensen zich bedreigd voelden door Mexicanen die naar de VS kwamen. Om dat vast te stellen, kregen de proefpersonen stellingen voorgelegd zoals: ‘De immigratie vanuit Mexico ondermijnt de Amerikaanse cultuur’ en ‘De Mexicaanse immigratie leidt tot hogere belastingen’. De eerste stelling is een symbolische dreiging. De tweede een realistische dreiging. Daarna moesten de proefpersonen schatten hoe groot de afstand (hemelsbreed) was tussen New York en Mexico-Stad (3357 kilometer) en tussen New York en Los Angeles (3931 kilometer) en New York en Vancouver (3902 kilometer). De mensen die de Mexicanen vooral als een symbolische bedreiging zagen, schatten de afstand tussen New York en Mexico-Stad veel kleiner in. Mensen die de Mexicanen als een reële dreiging zagen, schatten die afstand niet te klein in. Dat wijst erop dat we onze vijanden alleen maar dichterbij denken te zien komen wanneer er sprake is van een symbolische dreiging.
“Sun Tzu, de Chinese generaal, filosoof en schrijver van het beroemdste boek over militaire strategie, gebruikte naar verluidt regelmatig de beroemde zin: ‘Houd je vrienden dichtbij, maar je vijanden dichterbij,” zo stellen de onderzoekers. En de proefpersonen gaven daar goed gehoor aan. “Zij gaven aan dat hun ‘vijanden’ dichterbij waren, maar alleen wanneer deze vijanden een bedreiging vormden. Ons onderzoek suggereert dat we onze vijanden psychisch dichter bij ons houden door onze representatie van de fysieke wereld, in dit geval de fysiek afstand, te veranderen.” En dat is evolutionair helemaal niet zo’n slecht idee. Men kan beter te fel op een dreiging reageren dan te laat reageren en zelf het onderspit delven.
