Wie wel eens de ‘Rijdende rechter’ of ‘Bonje met de buren’ kijkt, zal moeite hebben om het te geloven. En toch wijst onderzoek erop dat wij mensen mogelijk geprogrammeerd zijn om van onze buren te houden.
Dat stellen onderzoekers van de universiteit van Lincoln in hun paper. Ze baseren die conclusie op televisiebeelden. Ze bestudeerden het populaire spel ‘The Weakest Link‘ (in Nederland beter bekend als ‘De Zwakste Schakel’).
De buren
In dit spel hebben spelers zo af en toe de gelegenheid om een medespeler uit het spel te knikkeren. De onderzoekers bestudeerden 72 afleveringen van het spel. Eerst keken ze hoe groot de kans (puur statistisch gezien) was dat een speler zou worden weggestemd. Vervolgens werd gekeken welke speler daadwerkelijk het veld moest ruimen. Ze ontdekten dat spelers sterker geneigd waren om een speler die verder bij ze vandaan stond uit het spel te knikkeren. Mensen die direct naast de speler stonden, bleef dat lot vaak bespaard.
Onduidelijkheid
Dat bleek vooral het geval te zijn wanneer spelers niet goed wisten wie nu precies de zwakste schakel was. “In de show moesten spelers kiezen wie de slechtste speler is,” vertelt onderzoeker Paul Goddard. “Ze doen dat op basis van twee totaal verschillende informatiebronnen. De eerste en meest betrouwbare bron is het spel zelf. Als één speler alle vragen fout heeft, is de beste beslissing om deze weg te stemmen.” Het probleem ontstaat echter wanneer meerdere spelers slechts één vraag fout hebben. “In deze omstandigheden moeten spelers vertrouwen op een tweede bron van informatie: hun eigen oordeel.” En dan kan zo’n voorliefde voor de buren duidelijk worden. “Wij vonden duidelijk bewijs voor een ‘vermijd-de-buurman-effect’ dat onze voorspelling dat ruimtelijke nabijheid de beslissing van spelers zou beïnvloeden, onderschrijft.”
Het onderzoek is in lijn met eerdere studies. Waaronder het beroemde Milgram-experiment. Tijdens dit experiment moesten proefpersonen anderen een elektrische schok toedienen. Mensen waren minder sterk geneigd om dat te doen wanneer die andere persoon zich in dezelfde kamer bevond.
