Mercurius is gekrompen – maar veel minder sterk dan gedacht

Het betekent dat de kleinste planeet in ons zonnestelsel zijn inwendige warmte goed heeft weten vast te houden.

In hoeverre is Mercurius in de afgelopen vier miljard jaar gekrompen? Het lijkt misschien een wat gekke vraag, maar wetenschappers debatteren er al jaren lustig op los. Eerder werd verondersteld dat de kleinste planeet in ons zonnestelsel veel meer gekrompen was dan gedacht. Maar nu bewijzen onderzoekers in een nieuwe studie het tegendeel.

MESSENGER
Dat Mercurius hoe dan ook iets is gekrompen, blijkt uit de vele afbeeldingen en gegevens verkregen door ruimtesonde MESSENGER; een ruimtesonde die inmiddels het gehele oppervlak van Mercurius in kaart heeft gebracht. De beelden onthullen enorme, steile hellingen, wat aangeeft dat de kleine, rotsachtige planeet is samengetrokken en zijn korst is verschrompeld. Hoe dat precies zit? De planeet werd kleiner door afkoeling. Hierdoor kromp de planeet en werd de korst in elkaar gedrukt. Het resultaat zijn de grote kliffen – sommige meer dan een kilometer hoog en honderden kilometers breed – die nog altijd het landschap kenmerken.

Meer over de MESSENGER-missie
MESSENGER werd in 2004 gelanceerd en arriveerde in 2011 bij Mercurius. Daar zou deze een jaar lang onderzoek doen. Maar uiteindelijk bestudeerde MESSENGER de planeet vier jaar lang. In die periode ontrafelde de ruimtesonde heel wat geheimen van de kleinste planeet in ons zonnestelsel. Zo stelde deze de oppervlaktesamenstelling van Mercurius vast en kon deze bevestigen dat op de polen waterijs te vinden is. In 2015 zat de tijd erop en werd de ruimtesonde opdracht gegeven om zich in het oppervlak van Mercurius te boren. Daar creëerde de sonde een nieuwe krater.

Dat Mercurius dus is gekrompen, staat buiten kijf. Maar hoeveel? Dat is al jaren onderwerp van discussie. Wetenschappers berekenden al eerder dat de diameter van de planeet maar liefst 14 kilometer kleiner moest zijn geworden. Maar dat vonden de onderzoekers uit de huidige studie toch wat veel. Ze besloten de krimp van Mercurius wederom onder de loep te nemen. En uit de nieuwe analyse rolt nu een hele andere conclusie.

Betere beelden
De onderzoekers bogen zich dit keer over geoptimaliseerde topografische gegevens en gemaakte afbeeldingen van MESSENGER. “Al vroeg in de missie ontdekten we dat we met de verkregen beelden niet heel goed de breuklijnen op Mercurius konden detecteren,” legt onderzoeker Tom Watters uit. “We hebben toen ons best gedaan om betere afbeeldingen te verkrijgen. En dit resulteerde in kaarten die, samen met de topografische gegevens, het aanzienlijk makkelijker maakten om breuklijnen te herkennen.”

Berekeningen
De onderzoekers berekenden, met deze nieuwe kaarten van Mercurius bij de hand, de krimp opnieuw. En de nieuwe resultaten suggereren nu dat de planeet niet een slordige 14 kilometer, maar slechts 2 tot 4 kilometer is gekrompen. Een schril contrast met eerdere berekeningen. Maar dat niet alleen. “Het druist in tegen de heersende theorie,” zegt Watters. “Het betekent namelijk dat de kleinste, rotsachtige planeet in ons zonnestelsel lang geleden niet veel warmte is verloren. Op de een of andere manier is Mercurius erin geslaagd om de inwendige warmte vast te houden. Dit vormt de drijvende kracht achter geologische activiteit.”

Inwendige warmte
Het komt er dus op neer dat Mercurius minder gekrompen is dan eerder werd aangenomen. Het suggereert dat de planeet zijn warmte goed heeft weten vast te houden; veel beter dan eerder werd gedacht. En dat is interessant. Dit past namelijk goed bij opkomende theorieën over Mercurius, waarin gesteld wordt dat de planeet nog altijd over een vloeibare kern beschikt, een magnetisch veld heeft en bovendien nog steeds tektonisch actief is.

Of de onderzoekers het bij het juiste eind hebben, zal toekomstig onderzoek moeten uitwijzen. Op dit moment is ruimtesonde BepiColombo namelijk onderweg naar de binnenste planeet in ons zonnestelsel. De missie moet onder meer onthullen hoe Mercurius is ontstaan, welke geologische processen er op de planeet spelen en hoe de planeet precies in elkaar steekt. Om daar echter goed en wel te arriveren, zijn er enkele zogenoemde ‘zwaartekrachtsslingers’ nodig. En onlangs scheerde de sonde daarom langs Venus. Het zal echter nog wel even duren voordat BepiColombo bij Mercurius arriveert. Naar verwachting zal de sonde in december 2025 zich in een baan rondom Mercurius nestelen.

Meer weten…

…over de missie naar Mercurius? Lees hier wat de missie precies voor ons in petto heeft.

Bronmateriaal

"Study Reveals That Mercury Is the Not-So-Shrunken Planet" - Smithsonian

Afbeelding bovenaan dit artikel: Reimund Bertrams via Pixabay

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd