En dus blijft de vraag wat de primaire bron van het Martiaanse methaan – een goedje dat hier op aarde ook door levende organismen wordt gegenereerd – is.
Een tijdje geleden ontdekte men methaan in de atmosfeer van Mars. En dat was reden tot opwinding. Want hier op aarde is ook methaan te vinden in de atmosfeer. Een deel daarvan is geproduceerd door geologische processen, maar een deel ook door levende wezens. En dus riep de ontdekking van methaan in de atmosfeer van Mars direct de vraag op of dit dan de eerste concrete aanwijzing voor de aanwezigheid van leven op de rode planeet kon zijn.
Winderosie
Hoewel de ontdekking van methaan op Mars alweer heel wat jaren achter ons ligt, is die vraag nog altijd onbeantwoord gebleven. Want er zijn nog zoveel andere processen die op Mars spelen en waarbij methaan kan vrijkomen (zie kader). Neem bijvoorbeeld winderosie. Wanneer de wind op Mars gesteenten ‘geselt’, kan methaan dat in gesteente ingesloten vloeistoffen of scheuren in het oppervlak gevangen zit, vrijkomen. Maar een nieuw onderzoek, verschenen in het blad Scientific Reports, veegt het idee dat winderosie de primaire bron van het methaan in de Martiaanse atmosfeer is, van tafel.
Grote hoeveelheden methaan
“We realiseerden ons dat er een potentiële bron van methaan was waar mensen nog niet echt gedetailleerd naar hadden gekeken en dat is winderosie, waarbij gassen die in gesteenten opgeslagen zitten, vrijkomen,” legt onderzoeker Jon Telling uit. Om dat idee nader te verkennen, gingen de onderzoekers na hoeveel methaan verschillende typen gesteenten op Mars redelijkerwijs kunnen herbergen en of dat genoeg is om meetbare hoeveelheden methaan vrij te laten komen wanneer deze gesteenten door toedoen van de wind eroderen. Het onderzoek wijst uit dat de gesteenten onaannemelijk veel methaan moeten herbergen willen ze middels erosie meetbare hoeveelheden methaan in de atmosfeer brengen. Telling en collega’s sluiten dan ook uit dat door wind geërodeerde gesteenten de bron van het methaan zijn dat in de atmosfeer van Mars is aangetroffen.
Bron blijft onbekend
“Wat belangrijk is, is dat dit het argument dat het methaan afkomstig moet zijn van een andere bron, versterkt,” aldus Telling. “Of dat een biologische bron is of niet, weten we niet.” Onderzoeker Emmal Safi onderschrijft dat. “Ons paper is slechts onderdeel van een veel groter verhaal. Wat we uiteindelijk proberen te achterhalen is of er organismen zijn op andere planeten die nu leven of in het verleden hebben geleefd en hun sporen na hebben gelaten in de vorm van fossielen of chemische verschijnselen (zoals methaan, red.).”
En zo blijft methaan – door sommigen inmiddels bestempeld als het grootste mysterie op Mars – de gemoederen naar verwachting nog wel even bezighouden. Zeker omdat de instrumenten die in het leven zijn geroepen om onderzoek te doen naar methaan op Mars en momenteel op en rond de rode planeet actief zijn, het mysterie alleen maar lijken te vergroten. Zo maakte NASA onlangs bekend dat Marsrover Curiosity een bijzonder hoge methaanconcentratie heeft gemeten. Sterker nog: in de bijna zeven jaar die Curiosity op Mars rondrijdt, heeft de rover nog nooit zo’n hoge methaanconcentratie waargenomen als eind juni 2019. Dankzij Curiosity weten we nu dat de methaanconcentratie op Mars van tijd tot tijd en ven plek tot plek flink kan variëren. Maar onduidelijk is hoe en waarom. Ondertussen kan hét instrument dat het methaanmysterie op zou moeten kunnen lossen – de in 2016 gelanceerde, zeer fijngevoelige Trace Gas Orbiter – helemaal geen methaan in de atmosfeer vinden, laat staan methaanpieken detecteren zoals Curiosity die meet. Hoe dat kan en wat dat ons dan precies vertelt over methaan op Mars, is volslagen onduidelijk. “Het methaanmysterie duurt voort,” zo concludeerde Ashwin Vasavada, Curiosity’s projectwetenschapper, in reactie op de in juni waargenomen methaanpiek. En diezelfde conclusie kunnen we trekken na het onderzoek van Telling en Safi. Toch maakt dat hun onderzoek niet minder waardevol. “De vraag is: waar komt dit methaan vandaan en heeft het een biologische bron?” aldus Telling. “Dat is een gigantische vraag en om daar een antwoord op te krijgen, moeten we heel veel andere factoren eerst uitsluiten.”
