De unieke gebieden hebben zo’n negen keer meer CO2 opgeslagen dan een regenwoud van vergelijkbare omvang normaliter doet!
Tot die conclusie komen wetenschappers nadat ze veengrond, afkomstig uit drie zinkgaten (of cenotes) op het Mexicaanse schiereiland Yucatan onder de loep namen. De grond bleek enorme hoeveelheden koolstof te herbergen: tot wel 2792 ton per hectare. En dat heeft ook de wetenschappers enorm verrast, zo vertelt onderzoeker Fernanda Adame aan Scientias.nl. “Een woestijn herbergt ongeveer 30 ton koolstof per hectare en een regenwoud niet meer dan 300 ton per hectare. Hoewel we weten dat mangroven veel koolstof opslaan, zijn waarden boven de 2000 ton per hectare uitzonderlijk.”
Over de mangrove
De Mexicaanse cenotes zijn ook best bijzonder. Sommige zijn al tientallen miljoenen jaren oud en ontstaan tijdens de beruchte meteorietinslag die onder meer de dinosaurussen fataal werd. “Het substraat van het schiereiland Yucatan is calciumcarbonaat en daarmee heel poreus; water sijpelt er zo doorheen. Dus in plaats van rivieren heb je er enkel grondwater. Toen de meteoriet die de dinosaurussen fataal werd op het noordelijke deel van Yucatan viel, leidde dat tot het instorten van het calciumcarbonaat, waardoor in het noorden van het schiereiland een ring van gaten ontstond.” Vergelijkbare zinkgaten zijn aan de oostkant van het schiereiland te vinden. “Daar leidde beweging langs een breuklijn tot het instorten van de ondergrond en de vorming van deze unieke gaten die aan het oppervlak gevuld zijn met zoet water dat drijft op dieper gelegen zoute waterlagen.”
Mangrovebossen
Behalve water herbergen de zinkgaten ook vegetatie; zogenoemde mangrovebossen, die gekenmerkt worden door uitgestrekte wortelnetwerken die vaak zelfs boven het water uitsteken. Koolstof wordt opgeslagen in de vegetatie én de organische sedimenten – in feite dood plantenmateriaal – dat zich tussen de wortels ophoopt. Zowel die sedimenten als de wortels worden onder water nauwelijks door de tand des tijds aangetast. “We hebben mangrovewortels aangetroffen die 3000 jaar geleden al waren afgezet, maar nog altijd goed bewaard waren gebleven,” aldus Adame.
Veel wortels
Zoals gezegd kunnen mangroven op tal van plaatsen op aarde op deze manier veel koolstof herbergen. Maar de hoeveelheden die nu in Mexico zijn gemeten, zijn ongeëvenaard. Het is volgens Adame onder meer te herleiden naar de zeespiegelstijging van de afgelopen millennia. Dit heeft de vegetatie ertoe aangezet om – om verdrinking te voorkomen – veel wortels aan te maken. “Hoe hoger het waterpeil, hoe meer wortels de mangrove krijgt, hoe sterker de bossen eigenlijk met de zeespiegel mee omhoog komen en hoe meer koolstof ze kunnen vastleggen.”
Probleem
In principe kunnen de Mexicaanse mangrovebossen de koolstof heel lang opslaan. Maar er is een probleem. De meeste cenotes worden namelijk bedreigd door toerisme en de daarmee samenhangende onttrekking en vervuiling van grondwater. Ook komt het steeds vaker voor dat mangrovebossen worden omgehakt. Een dergelijke verstoring van de bossen leidt tot het vrijkomen van de koolstof. “Deze ‘hot spots’ van koolstofopslag moeten – ondanks dat ze vrij klein zijn – goed beschermd worden,” vindt Adame.
Als mangrovebossen zoveel koolstof kunnen opslaan, kunnen ze dan ook iets betekenen in de strijd tegen klimaatverandering, bijvoorbeeld door meer van deze bossen te creëren? We vroegen het Adame. “Je kunt de bestaande mangroven zeker handhaven en herstellen,” vertelt ze. “Maar je kunt de exacte omstandigheden (waaronder de Mexicaanse ‘hot spots van koolstofopslag’ zijn ontstaan, red.) niet echt creëren, aangezien deze mangrovebossen er 3000 jaar over hebben gedaan om deze hoeveelheid koolstof op te slaan.” De bossen zijn dus geen snelle oplossing voor klimaatverandering. Tegelijkertijd is het wel belangrijk dat we ze behouden, want het is niet wenselijk dat de koolstof die ze in al die jaren hebben opgeslagen in één klap vrijkomt. Bovendien spelen mangroven op tal van plekken ook een belangrijke rol in de kustbescherming. Daarnaast zijn ze ook van belang voor de visserij; jonge vissen vinden tussen de wortels een schuilplaats en schaaldieren en weekdieren kunnen op de wortels en sedimenten die deze vasthouden, groeien.
De onderzoekers hopen met hun studie een bijdrage te leveren aan het behoud van de mangroven, en dan in het bijzonder natuurlijk in Mexico. “Door te benadrukken hoe uniek en waardevol deze cenotes zijn en er meer informatie over te verstrekken, kunnen we de lokale Maya-gemeenschappen (in veel gevallen de eigenaars van de cenotes, red.) hopelijk helpen aan de financiële middelen die nodig zijn om de cenotes te beschermen.”
