Amerikaanse wetenschappers komen met een nieuwe manier van vaccineren die niet alleen pijnloos is, maar ook nog eens de effectiviteit van het veelbelovende, maar nog niet toegepaste DNA-vaccin kan vergroten.
Wanneer u nu gevaccineerd wordt, wordt met een naald een dood virus of verzwakt virus bij u ingebracht. U wordt daar niet ziek van, maar uw lichaam leert het virus zo wel kennen. En wanneer het echte virus eens de kop opsteekt, kan het immuunsysteem direct in actie komen en het virus uit de weg ruimen. Deze aanpak werkt in principe prima voor tal van virussen. Maar niet voor allemaal. Zo is de aanpak voor een virus als HIV bijvoorbeeld te riskant.
HIV
Toch denken onderzoekers dat het wel mogelijk is om te vaccineren tegen bijvoorbeeld HIV. Ze willen dan gebruikmaken van het DNA-vaccin. Hierbij wordt een stukje genetische gemanipuleerd DNA geïnjecteerd en dat roept de reactie van het immuunsysteem op. Experimenten met dieren waren veelbelovend: het DNA riep een sterke immuunrespons op. Maar experimenten met mensen leverden niet datzelfde succes op. Het DNA-vaccin lijkt onder onze soort niet effectief genoeg.
Toedienen
Dat heeft waarschijnlijk (deels) te maken met de wijze waarop het DNA-vaccin wordt toegediend. Eerst wordt het DNA onder de huid geïnjecteerd. Daarna worden elektroden gebruikt om een elektrisch veld te creëren dat de smalle poriën in celmembranen in de huid te openen. Deze aanpak is pijnlijk en werkt lang niet altijd even goed. Bovendien is het een aanpak die lastig is en niet zomaar op grote schaal in landen met weinig middelen kan worden toegepast.
Pleister
Wetenschappers van het Massachusetts Institute of Technology (MIT) komen nu met een oplossing die de effectiviteit van het DNA-vaccin kan vergroten. Ze introduceren namelijk een nieuwe manier om dit DNA-vaccin toe te dienen. Het is een soort pleister met micronaalden. Men plakt de pleister voor een paar minuutjes op de huid en de micronaalden brengen vervolgens dunne laagjes polymeer onder de huid in. In deze laagjes zit het DNA-vaccin. Zodra de laagjes met water in aanraking komen, breken ze in stukjes. Stukjes DNA blijven aan het polymeer vastzitten en dat is maar goed ook: het polymeer beschermt het DNA en helpt het om in de cellen te komen.
Boost
Naast polymeer en DNA bevat het vaccin ook een molecuul dat de immuunrespons een boost geeft. Zo wordt ervoor gezorgd dat immuuncellen zich naar het DNA haasten en wordt een ontsteking uitgelokt.
Voordelen
De aanpak van de onderzoekers heeft tal van voordelen. Zo is deze pijnloos (zie het kader hierboven). Bovendien kunnen onderzoekers regelen hoeveel DNA er in het lichaam wordt afgeleverd door te bepalen hoeveel lagen polymeer in het vaccin worden gestopt. Ook kunnen de onderzoekers regelen hoe snel het DNA vrijkomt: door de laagjes polymeer meer of minder hydrofoob (bang voor water) te maken. Dit is belangrijk, want DNA dat gewoon zo wordt geïnjecteerd wordt over het algemeen snel afgebroken, nog voor een immuunrespons volgt. Door het DNA heel geleidelijk aan los te laten, heeft het immuunsysteem meer tijd om te reageren en dat maakt het vaccin effectiever.
Experimenten met muizen en primaten zijn veelbelovend. De onderzoekers hopen dan ook dat hun werk ertoe leidt dat het DNA-vaccin in de toekomst ook mensen hoop kan bieden.
