Deze mieren doen aan wondverzorging – en zijn er nog goed in ook!

De overlevingskansen van mieren stijgen enorm dankzij de ‘medische’ behandeling.

Dat moeten onderzoekers concluderen in het blad Proceedings of the Royal Society B. Hun studie draait om mieren die behoren tot de soort Megaponera analis. Ze zijn te vinden in Sub-Sahara-Afrika en houden er nogal een gewelddadige levenswijze op na, waardoor het regelmatig voorkomt dat ze gewond raken.. Maar ze kunnen dan vaak rekenen op een soort medische hulp, verzorgd door hun eigen soortgenoten.

Red mij maar niet

Het nieuwe onderzoek levert ook nieuwe inzichten op in het reddingswerk van de Afrikaanse mieren. Zoals gezegd kunnen gewonde mieren door soortgenoten terug naar het nest worden gebracht, maar ernstig gewonde mieren (denk aan insecten die vijf of zes pootjes missen) worden niet getransporteerd. Dat is echter niet de keuze van de reddingswerkers, maar van de gewonde mieren zelf, zo hebben de onderzoekers ontdekt. Mieren die lichtgewond zijn, liggen stil en trekken hun pootjes wat in, zodat ze gemakkelijk vervoerd kunnen worden. Zwaargewonde mieren daarentegen worstelen en bewegen wild. “Zij werken simpelweg niet mee met de helpers en het resultaat is dat ze achter worden gelaten.” Deze ‘hopeloze gevallen’ zorgen er dus zelf voor dat er geen energie gestoken wordt in hun redding.

In gevecht
De mieren die tot de soort M. analis behoren, overvallen meerdere malen per dag termietennesten in de buurt. Ze grijpen de termieten en nemen ze mee naar hun eigen nest, waar deze uiteindelijk worden opgegeten. Maar: de termieten laten dat niet zomaar gebeuren. Regelmatig komen de mieren in aanvaring met termieten die als taak hebben hun nest te verdedigen. En dat doen ze met verve; met hun krachtige kaken kunnen ze een mier gemakkelijk van een ledemaat ontdoen. Op het moment dat een mier gewond raakt, ‘roept’ deze zijn soortgenoten door een chemische substantie af te geven. De soortgenoten komen aangesneld en dragen de gewonde mier terug naar het nest, zo ontdekten Duitse onderzoekers vorig jaar.

Behandeling
Maar nu hebben dezelfde onderzoekers uitgezocht wat er met die gewonde mieren gebeurt wanneer ze eenmaal terug in het nest zijn. De resultaten zijn verbazingwekkend. De mieren blijken de verwondingen namelijk actief te behandelen en wel door deze gedurende enkele minuten intensief te likken. “We nemen aan dat ze dit doen om de wonden schoon te maken en misschien brengen ze met hun speeksel zelfs een anti-microbiële substantie aan om de kans op een bacteriële- of schimmelinfectie te verkleinen,” vertelt onderzoeker Erik Frank.

Een mier likt de wond van een soortgenoot. Afbeelding: Erik T. Frank.

Effectief
En die behandeling werkt, zo blijkt uit het onderzoek. Wanneer gewonde mieren niet ‘behandeld’ worden, sterft zo’n 80%. Maar na de medische behandeling van hun soortgenoten is dat slechts 10%.

Het is een bijzondere ontdekking, zo stellen de onderzoekers. Tot op heden is ons namelijk geen enkel ander insect bekend dat de verwondingen van soortgenoten verzorgt. Sterker nog: de biologen vermoeden dat het gedrag zelfs vrij uniek is als we het complete dierenrijk in beschouwing nemen.

Bronmateriaal

"Medical care for wounded ants" - Universität Würzburg

Afbeelding bovenaan dit artikel: Erik T. Frank

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd