Miljoenen jaren geleden was de Noordpool in de zomer waarschijnlijk ijsvrij

Is de Noordpool altijd bedekt geweest met ijs? Wetenschappers hebben nu sterk bewijs dat dit miljoenen jaren geleden in ieder geval niet het geval was.

Een nieuw venster is geopend in de klimaatgeschiedenis van de Noordelijke IJszee. Een internationaal team van onderzoekers ontdekte dat zes tot tien miljoen jaar geleden het Noordpoolgebied in de zomer compleet ijsvrij was. De zee bereikte zelfs temperaturen van vier tot negen graden Celsius. De resultaten zijn gepubliceerd in het vakblad Nature Communications.

Kennis
“Het Arctische zee-ijs is een zeer gevoelig onderdeel in het mondiale klimaatsysteem,” vertelt hoofdauteur Ruediger Stein. “Daarom is het belangrijk om de processen en veranderingen van het zee-ijs beter te begrijpen. Tot voor kort was onze kennis over het Arctische klimaat en zee-ijsbedekking van miljoenen jaren geleden erg beperkt.” Maar daar komt nu verandering in.

Sediment
Op de westelijke helling van de Lomonosov Ridge – een grote onderzeese bergketen in het centrale Noordpoolgebied – besloten de wetenschappers monsters te nemen. Het onderzoeksteam haalde achttien sedimentkernen uit dit gebied op hun schip omhoog. Eén van die sedimentkernen bleek een schot in de roos. “Dankzij één van de sedimenten konden we de geologische geschiedenis tot aan het late Mioceen terug traceren,” zegt Stein. “Hierdoor konden we een reconstructie maken van het klimaat in de centrale Arctische Oceaan voor een periode waarin voor kort slechte vage en tegenstrijdige informatie beschikbaar was.”

Het nemen van de eerste monsters: Stein en zijn team bekijken waardevol sediment. Credits: Alfred-Wegener-Institut / Audun Tholfsen, UoB
Het nemen van de eerste monsters: Stein en zijn team bekijken waardevol sediment. Credits: Alfred-Wegener-Institut / Audun Tholfsen, UoB

IJsvrije zomers
Sommige wetenschappers zeiden dat de Centraal Noordelijke IJszee zes tot tien miljoen jaar geleden het hele jaar door bedekt was met zee-ijs. Dit nieuwe onderzoek concludeert echter iets anders. “Onze data laat duidelijk zien dat zes tot tien miljoen jaar geleden de Noordpool en de Centraal Noordelijke IJszee helemaal ijsvrij moet zijn geweest tijdens de zomer,” zegt Stein. “De oceaan was waarschijnlijk zo’n vier tot negen graden Celsius in het late Mioceen. Omdat dit ver boven de nul graden ligt, is dit een duidelijke aanwijzing dat er tijdens de zomers ijsvrije omstandigheden bestonden.” De oceaan was echter in de lente, herfst en winter wel bedekt met grote hoeveelheden zee-ijs.

“Onze data laat duidelijk zien dat zes tot tien miljoen jaar geleden de Noordpool en de Centraal Noordelijke IJszee helemaal ijsvrij moet zijn geweest tijdens de zomer”

Ondanks deze nieuwe resultaten, realiseren de wetenschappers zich ook dat dit slechts de eerste stap is en dat vele andere belangrijke stappen nog moeten volgen. “Om het grote mysterie van het Arctische klimaat van de afgelopen twintig tot zestig miljoen jaar volledig te kunnen ontrafelen, zullen we diepere sedimentlagen moeten onderzoeken,” zegt Stein. Een volgende grote expeditie staat gepland voor 2018.

Bronmateriaal

"Six to ten million years ago: Ice-free summers at the North Pole" - Alfred Wegener Institute Helmholtz Centre for Polar and Marine Research

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd