Minder geld uitgeven? Haal gloednieuwe bankbiljetten in huis!

Een gat in uw hand? De wetenschap komt met een simpele oplossing: haal gloednieuwe bankbiljetten in huis. Het uiterlijk van bankbiljetten heeft namelijk invloed op ons uitgavenpatroon: mooie, nieuwe biljetten geven we niet zo gemakkelijk weg.

Dat schrijven wetenschappers in hun paper ‘Money Isn’t Everything, but It Helps If It Doesn’t Look Used: How the Physical Appearance of Money Influences Spending‘. Ze baseren hun conclusies op experimenten.

Experiment
De onderzoekers verzamelden 110 studenten en gaven ze vijftien puzzels. Als ze tussen de 80 en 90 procent van de puzzels zouden oplossen, kregen ze tien dollar. Als ze meer dan 90 procent van de puzzels op zouden lossen, kregen ze 20 dollar. Wat de studenten niet wisten, was dat twee van de vijftien puzzels niet op te lossen waren en dat ze dus nooit meer dan 87 procent van de puzzels konden oplossen en dus ook nooit twintig dollar konden winnen. De studenten slaagden er in om meer dan 80 procent van de puzzels op te lossen en kregen dus tien dollar. De studenten kregen een vies, oud bankbiljet of een gloednieuw biljet. Vervolgens kregen ze een keuze: ze konden nog één puzzel oplossen. De onderzoekers vertelden de proefpersonen: “Als je antwoord niet klopt, ben je de tien dollar kwijt. Klopt het wel, dan krijg je dit briefje van twintig.” Vervolgens overhandigden ze de studenten een envelop met daarin of een oud of gloednieuw biljet van 20 dollar.

Resultaten
Het uiterlijk van de biljetten in het experiment bleek grote invloed te hebben op het gedrag van de proefpersonen. Proefpersonen die een oud biljet van tien dollar kregen en wisten dat ze een gloednieuw 20 dollar biljet konden krijgen, kozen er in 67,9 procent van de gevallen voor om de gok te wagen. Terwijl studenten met een gloednieuw biljet van tien dollar en de mogelijkheid om een oud biljet van twintig dollar te winnen, de gok slechts in 29,6 procent van de gevallen waagden.

Nog een experiment
In een ander experiment kregen studenten twintig dollar en een lijst met producten die ze voor dat geld konden kopen. Ze kregen te horen dat ze zelf mochten weten of ze het geld uitgaven of niet: aan het eind van het experiment mochten ze het geld, maar ook de producten die ze gekocht hadden, houden. Sommige proefpersonen kregen wederom een gloednieuw bankbiljet, anderen een versleten en vies exemplaar. Nadat de proefpersonen producten hadden gekocht, vulden ze een vragenlijst in. Op de lijst stonden vragen als: ‘Hoe versleten was jouw briefje van twintig op een schaal van één tot tien?’ en ‘Hoe vies was het briefje dat je gebruikte?’.

Sociale druk

Mensen geven vieze en versleten biljetten dus een stuk gemakkelijker uit dan schone exemplaren. Maar niet altijd, zo blijkt uit het onderzoek. Wanneer mensen wisten dat anderen toekeken hoe ze geld uitgaven, lieten ze de vieze biljetten zitten en rekenden met schone biljetten af. Wilden ze niet met de vieze biljetten geassocieerd worden of schaamden ze zich ervoor? De onderzoekers weten het niet en hopen dat toekomstig onderzoek deze vragen kan beantwoorden.

Vier briefjes van vijf
Uit het experiment bleek dat proefpersonen het versleten geld gemakkelijker lieten rollen dan de gloednieuwe bankbiljetten. Het effect van vieze, versleten biljetten blijkt zelfs een ander heel bekend effect te overschrijven. Zo is uit heel veel experimenten al gebleken dat mensen twintig dollar gemakkelijker uitgeven wanneer ze vier briefjes van vijf dollar hebben dan wanneer ze één briefje van twintig dollar hebben. Maar met het versleten geld was dat anders. Mensen gaven een versleten twintigje gemakkelijker uit dan vier gloednieuwe biljetten van vijf dollar. En wanneer mensen vijf dollar moesten afrekenen en een gloednieuw vijf dollar briefje hadden, kozen ze er opvallend genoeg vaak voor om toch met een versleten briefje van twintig dollar te betalen.

Het onderzoek wijst erop dat geld niet zomaar een middel is om dingen te verkrijgen. Nee: we beoordelen geld zoals we ook producten die we ermee kopen, beoordelen. En daarmee is het eigenlijk ook een product dat we simpelweg sneller inruilen wanneer het minder mooi of vies is. “De resultaten van onze experimenten wijzen erop dat het uiterlijk van geld invloed heeft op ons gedrag als het gaat om het uitgeven van geld,” zo schrijven de onderzoekers. Het is een belangrijke conclusie, aangezien eigenlijk iedereen er altijd vanuit gaat dat geld enkel een nominale waarde heeft. Dat mensen zo’n afkeer hebben van vieze en versleten biljetten zou komen doordat ze walgen van het feit dat het biljet door zoveel anderen is aangeraakt en ‘besmet’. “Dit suggereert dat het uiterlijk van geld er meer toe doet dan men traditioneel altijd dacht en dat het – zoals de meeste dingen in het leven – onlosmakelijk verbonden is met de sociale context.”

Bronmateriaal

"Money Isn't Everything, but It Helps If It Doesn't Look Used: How the Physical Appearance of Money Influences Spending" - JCR-admin.org
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door Images Money (cc via Flickr.com).

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd