‘Misschien hebben aliens geen vaste grond onder de voeten’

Misschien leven ze wel hoog in de wolken die bijvoorbeeld bruine dwergen – ook wel mislukte sterren genoemd – omringen.

Wanneer we zoeken naar buitenaards leven dan richten we vaak onze pijlen op planeten die vloeibaar water op hun oppervlak kunnen herbergen en dus een fijne temperatuur hebben. Maar wie zegt dat aliens op het oppervlak van een planeet wonen? Misschien zweven ze wel gewoon rond, in de atmosfeer van een bruine dwerg bijvoorbeeld.

Atmosfeer van de aarde
Het lijkt misschien wat vergezocht, maar dat is het eigenlijk helemaal niet. Kijk maar eens naar de atmosfeer van de aarde. Uit eerder onderzoek is gebleken dat deze heel wat microben bevat en er zijn zelfs aanwijzingen dat de stofwisseling van sommige van deze organismen zelfs hoog in de lucht gewoon doorgaat. Misschien moeten we onze blik dan ook verruimen en niet langer enkel op het oppervlak van planeten op zoek gaan naar buitenaards leven.

Bruine dwerg
Dat stellen onderzoekers in een nieuw paper. En ze werken dat idee direct even uit. En wel aan de hand van een superkoude bruine dwerg die eenzaam en alleen door de ruimte zweeft: WISE J085510.83 − 071442.5 (kortweg W0855-0714). Waarom deze bruine dwerg en niet een planeet die rond een ster draait? Omdat de atmosfeer van W0855-0714 – en dus ook eventuele microben in die atmosfeer – niet beïnvloed worden door de complicerende effecten die een ster (met zijn straling en deeltjes) op een atmosfeer kan hebben.

Temperatuur en druk
Op het oppervlak van de bruine dwerg is het bijzonder koud. Maar hoger in de atmosfeer vinden we waarschijnlijk een temperatuur en druk die vergelijkbaar is met de temperatuur en druk op het oppervlak van de aarde, zo schrijven de onderzoekers. En recent onderzoek suggereert bovendien dat er hoog in de atmosfeer van deze bruine dwerg water te vinden is. Het kan er dan ook best fijn zijn voor microben.

Verandering

Mocht er leven zijn in de atmosfeer van bruine dwergen dan evolueert het waarschijnlijk ook. Bruine dwergen worden namelijk koeler wanneer ze ouder worden en daardoor daalt de atmosferische leefbare zone van een bruine dwerg naarmate deze ouder wordt. En naarmate die leefbare zone daalt, neemt ook de luchtdruk toe. “Waardoor de aarde van de organismen zoals wij die beschrijven ongetwijfeld zal veranderen.”

Ontstaan van leven
Maar hoe komen die microben dan in die atmosfeer terecht? Wellicht kan er in die atmosfeer leven ontstaan, zo stellen de onderzoekers. Voor zover we weten, herbergt de atmosfeer van bruine dwergen de meeste elementen die nodig zijn voor leven (denk bijvoorbeeld aan koolstof, waterstof, stikstof en zuurstof). En eerder onderzoek naar W0855-0714 suggereert dat hoog in de atmosfeer stofdeeltjes te vinden zijn. Mogelijk vinden op die stofdeeltjes chemische reacties plaats waaruit prebiotische moleculen ontstaan. Of wellicht worden die moleculen – de voorlopers van leven – in de atmosfeer van de bruine dwerg afgeleverd door stofdeeltjes die vanuit het interstellaire medium in de atmosfeer van de bruine dwerg worden afgezet.

Venus
Als we er rekening mee houden dat ook in de atmosfeer van hemellichamen wellicht leven mogelijk is, neemt het aantal potentieel leefbare plaatsen in het universum enorm toe. En die potentieel leefbare plaatsen vinden we dan heus niet alleen rond bruine dwergen. Maar wellicht ook rond planeten die momenteel als onleefbaar worden bestempeld. Een mooi voorbeeld daarvan is Venus. Op het oppervlak is het gloeiend heet en kan vloeibaar water niet standhouden. Daarom wordt de planeet als onleefbaar beschouwd. Maar op zo’n 55 kilometer hoogte in de atmosfeer is de temperatuur vergelijkbaar met de temperatuur op het oppervlak van de aarde en is ook vloeibaar water beschikbaar. De onderzoekers erkennen dat de atmosfeer van Venus niet helemaal vergelijkbaar is met die van een bruine dwerg, omdat Venus wel beïnvloed wordt door de zon. Maar ondanks dat de atmosfeer van Venus een heel andere dynamiek heeft dan die van W0544-0714 behoort leven hoog in de atmosfeer van Venus wellicht tot de mogelijkheden.

Of de onderzoekers het bij het juiste eind hebben, is op dit moment eigenlijk niet te achterhalen. Daarvoor zullen we in de toekomst een beroep moeten doen op krachtige telescopen die in staat zijn om bijvoorbeeld de gassen die organismen hoog in de atmosfeer van andere hemellichamen produceren, te detecteren.

Bronmateriaal

"Atmospheric habitable zones in Y dwarf" - Arxiv
De afbeelding bovenaan dit artikel is afkomstig van NASA.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd