Mogelijk de allereerste exomaan ontdekt – maar bestaan kan onmogelijk bevestigd worden

scenarios

Astronomen hebben mogelijk een exomaan ontdekt. Dat meldt NASA. Helaas is het onmogelijk om het bestaan van de exomaan te bevestigen. “We zullen geen kans meer krijgen om de exomaan-kandidaat opnieuw te observeren,” vertelt onderzoeker David Bennett.

De astronomen namen de vermoedelijke exomaan waar met behulp van een techniek die gravitationele microlensing wordt genoemd. Hierbij maken onderzoekers handig gebruik van een ster die precies op één lijn staat met de aarde en de ster die ze graag willen bestuderen. Die ster op de voorgrond kan dan namelijk dienst doen als vergrootglas en het licht van de achterliggende ster helderder maken. Als de ster op de voorgrond – ook wel aangeduid als ‘de lens’ – een planeet bezit, zal deze dienst doen als een tweede lens en het licht nog helderder maken of nog sterker dimmen. Door de helderheid van het licht heel nauwgezet te bestuderen, kunnen onderzoekers de massa van de ster op de voorgrond in vergelijking met de massa van de planeet die eromheen cirkelt, vaststellen. In sommige gevallen is het object op de voorgrond een eenzame planeet – oftewel een planeet zonder ster – en dus geen ster. In dat geval kunnen onderzoekers de massa van de planeet ten opzichte van zijn natuurlijke satelliet – een maan – vaststellen. Hoewel astronomen al jaren op zoek zijn naar een maan die cirkelt om een planeet buiten ons zonnestelsel – oftewel een exomaan – zijn ze er nog nooit in geslaagd om er eentje te vinden.

Hoop
Maar een nieuw onderzoek geeft nieuwe hoop. De onderzoekers gebruikten de techniek gravitationele microlensing om een object op de voorgrond te bestuderen. Ze ontdekten dat het in werkelijkheid twee objecten waren. Het ene object is ongeveer 2000 keer groter dan het andere. Dat betekent dat er twee mogelijke scenario’s zijn. Of de onderzoekers zien hier een hele zwakke ster waar een planeet omheen draait met een massa die achttien keer groter is dan de massa van de aarde. Of we zien hier een planeet met een grotere massa dan Jupiter met een maantje dat minder weegt dan de aarde.

Op de afbeelding

Op de afbeelding hierboven ziet u de twee scenario’s. Een planeet en een maan. Of een planeet en een ster.

Probleempje
En daarmee zou het zomaar kunnen dat onderzoekers het eerste exomaantje ontdekt hebben. Er is alleen één probleem. Het is onmogelijk om met zekerheid te bepalen welke van deze twee scenario’s klopt. “De onderzoeksmodellen wijzen erop dat het om een maan gaat, maar als je simpelweg kijkt welk scenario in de natuur het meest logisch zou zijn, dan wint het scenario met de ster,” stelt Wes Traub, werkzaam bij NASA, maar niet bij dit onderzoek betrokken.

Afstand
Om te achterhalen welk scenario klopt, moeten we de afstand tot het systeem zien te achterhalen. Zo kunnen we namelijk meer zeggen over de massa van de twee. Een systeem met een relatief kleine massa, dichtbij de aarde zal tijdens gravitationele microlensing hetzelfde effect hebben op het licht van op de achtergrond gelegen sterren als een zwaarder paar dat verder van de aarde verwijderd is. Maar het is onmogelijk om die afstand te achterhalen. “We zullen geen kans meer krijgen om de exomaan-kandidaat opnieuw te bestuderen,” stelt onderzoeker David Bennett.

Toch is de conclusie dat er mogelijk een exomaan is gespot ook al heel hoopgevend. “We kunnen meer van dit soort onverwachte ontdekkingen verwachten.” En wellicht lukt het ons in de toekomst wel om te bevestigen dat het om een exomaan gaat. Zo worden er steeds meer planeten ontdekt en kunnen we in de toekomst wellicht tijdens het microlensen de afstand tussen de aarde en waargenomen objecten vaststellen en wél met zekerheid stellen dat we een exomaan gezien hebben. Hoe dan ook: het lijkt een kwestie van tijd voor we echt de allereerste exomaan gaan vinden.

Bronmateriaal

"Faraway Moon or Faint Star? Possible Exomoon Found" - NASA.gov
De afbeelding bovenaan dit artikel is gemaakt door NASA / JPL-Caltech.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd