Mogelijk voorouders van de ‘hobbit’ ontdekt op Indonesisch eiland

Op het eiland Flores hebben onderzoekers 700.000 jaar oude resten van kleine mensachtigen ontdekt. Het zouden de voorouders van Homo floresiensis (alias: de Hobbit) zijn.

Onderzoekers stuitten tijdens opgravingen op Flores op een stukje kaak en zes tanden die aan zeker één volwassene en twee kinderen hebben toebehoord. De resten zijn zo’n 700.000 jaar oud en daarmee aanzienlijk ouder dan de resten van die andere beroemde mensachtige die op Flores werd ontdekt: Homo floresiensis. “Alle fossiele resten behoren onbetwistbaar toe aan mensachtigen en lijken sterk op die van Homo floresiensis,” vertelt onderzoeker Yousuke Kaifi.

Links een schedel van een hobbit (het nu ontdekte deel van de onderkaak is ingetekend) en rechts de schedel van de moderne mens. Afbeelding: Kinez Riza.
Links een schedel van een hobbit (het nu ontdekte deel van de onderkaak is ingetekend) en rechts de schedel van de moderne mens. Afbeelding: Kinez Riza.

Belangrijke ontdekking
De ontdekking is van groot belang, omdat deze eindelijk meer inzicht kan geven in de oorsprong van Homo floresiensis. Deze mensachtige werd in 2004 ontdekt en was opvallend klein – ongeveer een meter hoog. Ook de schedel van deze ‘Floresmens’ is klein: ongeveer een derde van de grootte van ons hoofd. Al snel stellen onderzoekers dat het om een tot voor kort onbekende mensachtige soort gaat en ze geven deze de naam Homo floresiensis. Direct laait een discussie op: is het wel terecht dat deze mensachtige tot een nieuwe soort wordt gebombardeerd? Behoren de fossiele resten niet toe aan een modern mens dat door een afwijking of ziekte gewoon wat kleiner uitviel? De nieuwe ontdekking maakt voor eens en altijd een einde aan die discussie. Met de ontdekking van voorouders van H. floresiensis weten de onderzoekers zeker dat H. floresiensis geen modern mens met een afwijking was.

De tanden van de mensachtigen die nu op Flores zijn ontdekt. Afbeelding: Kinez Riza.
De tanden van de mensachtigen die nu op Flores zijn ontdekt. Afbeelding: Kinez Riza.

Homo erectus
Maar waar liggen dan de wortels van deze mensachtige? Ook daarover geeft de ontdekking meer duidelijkheid. “De morfologie van de fossiele tanden suggereren dat het verkleinde afstammelingen zijn van een vroege Homo erectus die op de één of andere manier op Flores strandde,” stelt Kaifu.

Dwerggroei

Het idee dat H. floresiensis als ‘grote’ Homo erectus op Flores arriveerde en op het eiland kleiner werd, is niet zo gek. Het is meer soorten overkomen en er is zelfs een term voor: eilanddwerggroei. Soorten zouden kortgezegd kleiner worden, omdat ze op een eiland niet zo gebaat zijn bij een groot lichaam. Bijvoorbeeld omdat er op het eiland niet zo veel voedsel voorhanden is (en een klein lijf minder nodig heeft).

Al vroeg heel klein
Wat volgens de onderzoekers echt verrassend is, is dat de voorouders van H. floresiensis 700.000 jaar geleden al zo klein waren. Onderzoeker Gert van den Bergh wijst erop dat in het gebied stenen gereedschappen zijn teruggevonden die zeker 1 miljoen jaar oud zijn. Het zou kunnen betekenen dat deze mensachtigen 1 miljoen jaar geleden al op Flores arriveerden en in de eerste 300.000 jaar op Flores al een kleiner lichaam verkregen. Een andere optie is dat de mensachtigen reeds op een ander eiland in de omgeving kleiner werden en daarna pas overstaken naar Flores.

De onderzoekers zetten hun opgravingen in het gebied voort en hopen nog meer fossiele resten van 700.000 jaar of ouder te vinden. Zo hopen ze – in een later stadium – te kunnen bevestigen (of ontkrachten) dat de voorouders van H. floresiensis in de vorm van Homo erectus op Flores arriveerden.

Het teruggevonden stukje kaak. Afbeelding: Kinez Riza.
Het teruggevonden stukje kaak. Afbeelding: Kinez Riza.

Bronmateriaal

"International team of researchers find 700.000-year-old hobbit remains" - University of Wollongong
De reconstructie van de hobbit die je bovenaan het artikel ziet, is gemaakt door het atelier van Elisabeth Daynes en gefotografeerd door Kinez Riza.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd