Monsterachtige ijsberg A68 viert derde verjaardag

De ijsberg kwam in 2017 los van de Antarctische ijsplaat Larsen C en heeft sindsdien 1050(!) kilometer afgelegd.

Wetenschappers zagen het al maanden aankomen en op 12 juli 2017 was het zover. De Larsen C-ijsplaat baarde een enorme ijsberg die de naam A68 kreeg. De ijsberg was qua omvang vergelijkbaar met de provincie Gelderland en ging de boeken in als de grootste ijsberg die we ooit hebben gezien. Inmiddels zijn we drie jaar verder en is A68 er nog steeds. Maar of de ijsberg nog heel lang stand gaat houden, is twijfelachtig.

Op reis
Kort nadat A68 had gebroken met Larsen C, zaten onderzoekers op het puntje van hun stoel. Hoe zou het de ijsberg vergaan? Zou deze zich uit de voeten maken? Zou de ijsberg snel in kleinere stukjes uiteenvallen?

A68 bleek echter weinig ambitieuze plannen te hebben. Gehinderd door zee-ijs bleef de ijsberg bijna twee jaar – vrijwel intact – bij Larsen C rondhangen. Begin 2019 ging A68 dan toch op reis. En vandaag de dag treffen we de ijsberg op zo’n 1050 kilometer afstand van zijn geboorteplaats.

Hier zie je de reis die ijsberg A68 in de afgelopen drie jaar heeft afgelegd. Afbeelding: gebaseerd op Copernicus Sentinel data (2017–20), verwerkt door ESA & Antarctic Iceberg Tracking Database.

Brokstukken
De ijsberg ziet er nog altijd vrij goed uit en is tot op heden slechts tweemaal wat ijs kwijtgeraakt. De eerste brok ijs ging kort nadat de ijsberg zich van Larsen C losmaakte, al verloren. Vanaf dat moment werd A68 aangeduid als A68A, terwijl het stuk ijs dat de ijsberg was kwijtgeraakt de boeken inging als A68B. En recent – afgelopen april – moest A68A weer afscheid nemen van een stuk ijs en zag A68C het levenslicht.

Copernicus Sentinel-1 maakte begin deze maand deze foto van A68A. Afbeelding: gebaseerd op data van Copernicus Sentinel (2020), verwerkt door ESA, CC BY-SA 3.0 IGO.

Open water
Verder houdt de ijsberg – ondanks dat deze relatief dun is – zich vrij goed. Maar dat kan de komende tijd wel eens gaan veranderen. Want A68A bevindt zich nu in open water, waar ijsbergen onder meer door golven een stuk gemakkelijker kunnen worden opgebroken.

Copernicus Sentinel-3 maakte deze foto in februari 2020. Je ziet hier heel goed dat de ijsberg vele malen groter is dan de eilandengroepen in de buurt. Afbeelding: gebaseerd op data van Copernicus Sentinel (2020), verwerkt door ESA, CC BY-SA 3.0 IGO.

Hoe de toekomst van A68A eruitziet, is dus afwachten. Maar wetenschappers zitten er bovenop; met satellieten wordt de ijsberg nauwlettend in de gaten gehouden. Daarnaast proberen wetenschappers meer grip te krijgen op Larsen C en wat het verlies van A68 voor de ijsplaat betekent. De ijsplaat maakt deel uit van het zogenoemde Larsenijsplateau dat vier segmenten kent: Larsen A, B, C en D. En in de afgelopen decennia hebben onderzoekers al twee van die segmenten onder invloed van opwarming uiteen zien vallen, te weten: Larsen A en de aan Larsen C grenzende Larsen B. Gevreesd wordt dan ook dat de Larsen C-ijsplaat – die drie jaar geleden dus al een enorm stuk ijs kwijtraakte – hetzelfde lot wacht. Het uiteenvallen van ijsplaten leidt niet direct tot zeespiegelstijging, omdat het ijs waaruit zij bestaan reeds op het water rust. Maar indirect kan de desintegratie van ijsplateaus wel tot zeespiegelstijging leiden. De enorme massa’s ijs die voor de kust van Antarctica rusten, houden namelijk de daar achter gelegen, op het land rustende gletsjers tegen. Op het moment dat de ijsmassa’s kleiner worden, zijn ze minder goed in staat om tegenwicht te bieden aan de gletsjers, waardoor deze sneller kunnen gaan stromen en meer ijs in zee af kunnen zetten. Hoe de toekomst van Larsen C en het Larsenijsplateau waartoe het behoort, er exact uitziet, blijft ook drie jaar na het afkalven van A68 nog onderwerp van onderzoek.

Bronmateriaal

"Giant A-68 iceberg three years on" - ESA
Afbeelding bovenaan dit artikel: gebaseerd op data van Copernicus Sentinel (2020), verwerkt door ESA, CC BY-SA 3.0 IGO

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd