Mus bestrijdt teken met sigarettenpeuken

Experimenten wijzen er sterk op dat Mexicaanse roodmussen in reactie op parasieten sigarettenpeuken in hun nest verwerken.

Dat vogels onderdelen van sigarettenpeuken in hun nest verwerken, is al een tijdje bekend. In verschillende nesten zijn cellulosevezels afkomstig uit peuken aangetroffen. Ook hebben onderzoekers eerder al aangetoond dat een nest waarin dergelijke onderdelen van sigarettenpeuken verwerkt zitten, minder parasieten herbergt. Dat is goed te verklaren: peuken bevatten stofjes die parasieten het leven zuur maken.

Wat waren de vogels van plan?
Grote vraag was echter of vogels de onderdelen van sigarettenpeuken ook daadwerkelijk ter bestrijding van parasieten naar hun nest brachten. Het is immers ook denkbaar dat de vogels het op peuken voorzien hebben, omdat ze daarmee hun nest goed kunnen isoleren (en de anti-parasitaire werking ervan niet meer dan een leuke extra is). Een andere mogelijkheid was dat vogels de cellulosevezels uit de weggegooide peuken trekken, omdat deze op veren lijken.

De Mexicaanse roodmus. Afbeelding: Nigel (via Wikimedia Commons).

Nieuw onderzoek
Een nieuw onderzoek lijkt nu wat meer duidelijkheid te scheppen en wijst er sterk op dat vogels de cellulosevezels echt in reactie op parasieten aan hun nest toevoegen. Dat is te lezen in het blad Avian Biology. Onderzoekers trekken die conclusie op basis van experimenten.

WIST JE DAT…

Experiment
Die experimenten draaiden om de Mexicaanse roodmus. De onderzoekers pasten het nest van deze vogels ietsje aan. “Wanneer vezels uit peuken aanwezig zijn, bevinden ze zich in de binnenrand van het nest,” zo schrijven de onderzoekers. “Door deze weg te nemen, verwijderden we niet alleen het grootste deel van het uit peuken afkomstige materiaal, maar verzamelden we ook het grootste deel van de tekenpopulatie die elk nest infecteerde en eveneens in de rand van het nest huist.” De onderzoekers vervingen het verwijderde deel van het nest door vilt waarin vanzelfsprekend geen materiaal afkomstig uit sigarettenpeuken verwerkt zat. Vervolgens voegden ze aan een aantal van deze aangepaste nesten levende teken toe. Bij een aantal andere aangepaste nesten werden dode teken toegevoegd. Daarnaast waren er ook nog nesten waar helemaal geen teken aan werden toegevoegd. Vervolgens keken de onderzoekers wat er gebeurde.

Reactie op parasieten
De vogels die levende teken in hun nest hadden gekregen, verzamelden aanzienlijk meer uit sigarettenpeuken afkomstige vezels dan de vogels die geen of dode teken in hun nesten hadden liggen. Daarnaast blijkt de hoeveelheid uit peuken afkomstige vezels die in de oorspronkelijke nestrand werd aangetroffen goed te voorspellen hoeveel uit peuken afkomstige vezels er door de vogels in de door de onderzoekers geknutselde nestrand werd verwerkt. “Het lijkt erop dat de neiging om sigarettenpeuken naar het nest te brengen in ieder geval deels een reactie is op de huidige en misschien ook vroegere hoeveelheid parasieten (in het nest. red.),” zo concluderen de onderzoekers.

De slimme actie van de mussen heeft echter een keerzijde. Zo wijzen de onderzoekers erop dat de peuken DNA-beschadigingen kunnen veroorzaken bij zowel de volwassen als jonge vogels in het nest.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd