Het 500 jaar oude, mysterieuze Voynich-manuscript waar niemand wijs uit kan worden, houdt onderzoekers al jaren bezig. Wat is het? Wie schreef het? En waar komt het vandaan? Die laatste vraag lijken we nu, met dank aan onder andere een botanist, als eerste te kunnen gaan beantwoorden.
Het Voynich-manuscript is een mysterie. Boekhandelaar Wilfred Voynich ontdekte het in 1912 tussen een aantal oude documenten van Jezuïeten. Hij probeert het manuscript – dat vol staat met tekeningen en teksten – te lezen. Maar het lukte hem niet. Hij kon de tekst maar niet ontcijferen. En ook astronomen, cryptologen, botanisten, ja zelfs de geheime diensten die zich in de jaren die volgen over het manuscript buigen, lukt dat niet. Het enige wat onderzoekers tot op heden hebben kunnen achterhalen, is dat het manuscript zo’n 500, wellicht 600 jaar oud is. Onderzoek naar andere aspecten van het manuscript – wie schreef het? wat staat er? waar komt het vandaan? – wordt doorgaans als academische zelfmoord beschouwd.
Planten en dieren geïdentificeerd
En dus leek het Voynich-manuscript gedoemd om een mysterie te blijven. Maar botanist Arthur Tucker en informatietechnoloog Rexford Talbert konden het daar niet bij laten zitten. Ze doken opnieuw in het manuscript in een poging te achterhalen waar het precies vandaan komt. Om dat te kunnen vaststellen, richtten ze zichzelf op de tekeningen van planten in het manuscript. Ze vergeleken de tekeningen onder meer met tekeningen van planten uit documenten die uit dezelfde tijd stammen als het manuscript (1576-1612). En al snel was het raak. In de Codex Cruz-Badianus – een medische tekst, afkomstig uit Mexico – troffen ze een afbeelding van een plant aan die sterk leek op een plant in het manuscript. Het zette de onderzoekers op het spoor van de Nieuwe Wereld. En dat bleek een veelbelovend spoor te zijn. Ze slaagden erin om 37 planten, 6 diersoorten en één mineraal in het manuscript te identificeren. En al die planten en dieren bleken afkomstig te zijn uit de Nieuwe Wereld, met name uit Nieuw-Spanje.
Een stukje ontcijferd
En terwijl de onderzoekers deze planten en dieren identificeerden, stuitten ze op meer bewijs dat dit manuscript uit de Nieuwe Wereld afkomstig was. “Een zoektocht naar codices en manuscripten uit het zestiende eeuwse Nieuw-Spanje laat zien dat de kalligrafie van het Voynich-manuscript sterk lijkt op die van de Codex Osuna (afkomstig uit het zestiende eeuwse Nieuw-Mexico),” zo schrijven de onderzoekers in hun paper. Tucker en Talbert slaagden er bovendien in om een aantal woorden in het manuscript te ontcijferen. Een aantal planten en dieren lijkt aangeduid te worden met woorden afkomstig uit het klassieke Nahuatl (een taal die in Mexico gesproken wordt), Spaans, Taino en Mixteeks (een taal die in het zuiden van Mexico gesproken wordt).
Hoewel de onderzoekers dus een aantal woorden ontcijferd hebben, blijft het grootste deel van de tekst een mysterie. Maar wellicht komt daar in de nabije toekomst verandering in. De onderzoekers stellen namelijk dat het grootste deel van de tekst hoogstwaarschijnlijk in een inmiddels niet meer bestaand dialect is geschreven. Wellicht dat dat toekomstige onderzoekers een duwtje in de juiste richting kan geven.
