Mysterieus zigzag-patroon ontdekt op IJslands meer

Op het met een dun laagje ijs bedekte meer zijn vreemde patronen ontdekt. De patronen zijn nog niet eerder op het meer gespot.

Het draait allemaal om het Thingvallavatn-meer, te vinden in een nationaal park in IJsland. Vorige week waren op grote delen van het meer opeens zigzag-patronen te zien.

Afbeelding: Thingvellir National Park.

Speculatie
Natuurlijk werd er direct druk gespeculeerd. Was dit dan de manier waarop aliens met ons in contact probeerden te komen? Of was het een ordinaire marketingstunt van het nationale park? Niemand wist het.

Afbeelding: Thingvellir National Park.

De wetenschap
Maar na wat zoekwerk bleek de wetenschap dan toch het verrassende antwoord te hebben. En nee, het zijn geen aliens. En ook geen uit de hand gelopen grap van de marketingafdeling van het nationale park. De zigzag-patronen zijn puur natuur en het resultaat van ‘finger-rafting’, een verschijnsel dat wetenschappers in 2007 in dit paper uit de doeken deden.

Finger-rafting: het ene deel van de ijsplaat schuift over het andere deel heen en een stukje verderop gebeurt hetzelfde, maar dan vice versa. Afbeelding: Phys. Rev. Lett. 98, 088303 / Foto: W. F. Weeks.

Wat is finger-rafting?
Stel: je hebt een meertje en daarop drijven meerdere ijsplaten. Het is een kwestie van tijd voor die platen de interactie met elkaar aangaan. En wat gebeurt er dan? Intuïtief zou je denken dat er twee mogelijkheden zijn: de ene ijsplaat duikt onder de ander (er vindt subductie plaats, zoals we ook zien gebeuren als een aard- en oceanische plaat elkaar ontmoeten) of de twee ijsplaten botsen en er ontstaat een enorm puinveld. Maar in 2007 ontdekten onderzoekers dat er nog een derde optie is. De randen van twee ijsplaten kunnen ook beurtelings op en onder elkaar duiken. Ze haken dan ineen, zoals je vingers ineen haken als je de handen vouwt. Voorwaarde is echter wel dat ijsplaten ongeveer dezelfde dikte hebben en vrij dun (minder dan tien centimeter dik) zijn. Wanneer ijsplaten op deze wijze in elkaar haken, ontstaat het zigzag-patroon zoals we dat op het IJslandse meer zien.

Normaliter is het IJslandse meer van begin januari tot het begin van de lente bedekt met een dikke laag ijs. Maar stijgende temperaturen zorgen ervoor dat het meer de laatste vijftien jaar slechts gedeeltelijk en met een dunnere laag ijs bedekt is. Ook dit jaar is het ijs op het meer dun. En daarmee voldoet het meer dus aan één van de eisen waaraan voldaan moet worden wil finger-rafting mogelijk zijn.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd