Dergelijke objecten werden waarschijnlijk gebruikt om onder meer Stonehenge uit te meten.
De drie 5000 jaar oude stenen werden in 1889 reeds ontdekt, nabij het dorpje Folkton in Yorkshire. Meer dan een eeuw later stuitten onderzoekers in West Sussex op nog zo’n cilindervormige steen. En jarenlang wisten onderzoekers niet wat de functie van de stenen was. Maar nu denken ze eruit te zijn. Objecten zoals de ‘Folkton Drums’ – zoals de stenen ook wel genoemd worden – werden gebruikt tijdens de bouw van bijvoorbeeld Stonehenge en deden daarbij dienst als een soort rolmaat.
3,22 meter
Onderzoekers ontdekten dat wanneer je een stuk touw een x aantal keer rond de Folkton Drums wikkelt, je een standaard eenheid van lengte verkrijgt. Een voorbeeld: wikkel een touw tien keer rond de smalste steen en je verkrijgt een standaardlengte van 3,22 meter. Een touw van deze lengte kun je vervolgens exact negen keer rond de op één na smalste steen wikkelen, acht keer rond de op één na breedste steen of zeven keer rond het breedste exemplaar. En als klap op de vuurpijl heeft eerder onderzoek aangetoond dat de diameter van Stonehenge een veelvoud van 3,22 meter is. Hetzelfde geldt voor Durrington Walls, op zo’n 3,2 kilometer afstand van Stonehenge. Dit alles wijst er volgens de onderzoekers op dat men er in de prehistorie een standaardlengte op nahield en dat deze ook wijdverbreid gebruikt werd.
Draagbaar
Eerdere studies hebben al aangetoond dat de stenen die gebruikt werden om bijvoorbeeld Stonehenge te bouwen van grote afstand moesten komen. De onderzoekers vermoeden dat de bouwers eerst de plek waar ze wilden gaan bouwen grondig bestudeerden en het te bouwen monument uitmaten. Vervolgens werd aan mensen in de tot wel 260 kilometer verderop gelegen mijnen doorgegeven hoe groot de stenen moesten zijn om dit monument te kunnen bouwen. De Folkton Drums kwamen daarbij mogelijk van pas: je kon ze gemakkelijk meenemen en ze gaven een accuraat beeld van hoe groot de benodigde stenen moesten zijn. Bovendien stelde het de prehistorische mensen in staat om monumenten van dezelfde grootte en met een vergelijkbaar ontwerp op de meest uiteenlopende plekken te doen verrijzen.
Kennis van geometrie
Overigens weten de onderzoekers niet zeker of deze kalkstenen cilinders daadwerkelijk gebruikt zijn om Neolithische monumenten uit te meten. Ze wijzen erop dat kalk niet zo’n heel geschikt materiaal is voor een dergelijke prehistorische rolmaat. Bovendien zijn de Folkton Drums teruggevonden op een opmerkelijke plek: in het graf van een kind. Voor nu wordt dan ook aangenomen dat het een soort replica’s zijn en dat de ‘echte’ prehistorische rolmaten van hout werden gemaakt. “Maar hout is op de meeste Neolithische vindplaatsen niet bewaard gebleven en in prehistorisch Brittannië zijn geen houten meetgereedschappen teruggevonden,” aldus onderzoeker Andrew Chamberlain. Maar ook als het replica’s zijn, kunnen de 5000 jaar oude stenen veel meer inzicht geven in het leven van de bouwers van Stonehenge en vergelijkbare monumenten. “Het bestaan van deze meetinstrumenten wijst op een geavanceerde kennis van geometrie en de wiskundige eigenschappen van cirkels.”
Waarom de stenen uiteindelijk in het graf van een kind werden geplaatst, is onduidelijk. “Betekent het dat standaardlengtes geassocieerd werden met kinderen of groei of de menselijke levenscyclus, waaronder leerprocessen en het van generatie op generatie doorgeven van kennis?” vraagt onderzoeker Parker Pearson zich af. Het blijft gissen.
