Want als ze niet slechthorend zouden zijn, werden ze doof van het lawaai dat ze zelf maken.
Naakte molratten zijn vreemde beestjes. Ze voelen geen pijn, zijn vrijwel immuun voor kanker en kunnen wel achttien minuten zonder zuurstof. Ook kunnen ze wel dertig jaar oud worden, wat heel uitzonderlijk is voor een beestje dat nauwelijks groter is dan een muis. Verder leven de zoogdieren in ondergrondse koloniën die misschien nog het meeste doen denken aan de zeer sociale samenleving zoals de bij die kent: er is een koningin, er zijn werkers en soldaten. Om hun kolonie goed te laten functioneren, moeten de naakte molratten nauw samenwerken en dus ook veel met elkaar communiceren. “Naakte molratten zijn constant aan het piepen,” vertelt onderzoeker Thomas Park. Maar wie denkt dat de sociale en vocale beestjes ook een uitstekend gehoor hebben, heeft het mis, zo blijkt nu uit nieuw onderzoek van Park en collega’s.
Gehoorapparaat
“Wij waren benieuwd naar hun gehoor, omdat naakte molratten heel vocaal zijn, maar eerder onderzoek suggereerde dat hun gehoor niet best is,” legt Park uit. En dus namen de onderzoekers de proef op de som. Ze plaatsten elektroden op de schedel van de naakte molratten om na te gaan of ze signalen op konden pikken die erop wezen dat de geluiden die in de omgeving klonken ook in het brein van de beestjes verwerkt werden. De elektroden vingen wel signalen op, maar deze waren zwak en bevestigen zo dat de naakte molratten inderdaad slechthorend zijn. “Hun gehoor is zo slecht dat ze – als het mensen waren – in aanmerking zouden komen voor een gehoorapparaat.”
Mutaties
Maar hoe komt het nu eigenlijk dat de naakte molratten zo slechthorend zijn? Park en collega’s doken in het genoom van de beestje om dat vast te stellen. En ze stuitten op zes mutaties in genen die – onder mensen – geassocieerd worden met gehoorverlies. “Het feit dat er zoveel van deze mutaties waren, wijst erop dat er op deze mutaties geselecteerd is, omdat ze op de één of andere manier voordelig zijn,” aldus Park.
Haarcellen
Maar hoe kunnen deze sociale dieren nu gebaat zijn bij een slecht gehoor? De onderzoekers bogen zich voor een antwoord op deze vraag over de anatomie van het oor van de naakte molrat. En ze ontdekten dat er geen zogenoemde cochleaire versterking plaatsvindt. Dit is een proces waarbij gespecialiseerde cellen in het binnenoor de geluiden versterken alvorens de signalen naar het brein gestuurd worden. Cochleaire versterking wordt mede mogelijk gemaakt door zogenoemde buitenste haarcellen die zich eveneens in het binnenoor bevinden. Als deze cellen niet goed functioneren, klinken geluiden extreem gedempt. “Als de naakte molratten deze mutaties niet zouden hebben, zou het constante lawaai dat ze produceren, de haarcellen die daadwerkelijk verantwoordelijk zijn voor het horen, doen afsterven,” legt Park uit. Haarcellen ontvangen de trillingen en sturen signalen naar het brein dat de trillingen vervolgens interpreteert als geluid. Heel harde geluiden kunnen de haarcellen doden en dan is het ook gelijk klaar; in tegenstelling tot andere typen cellen kunnen haarcellen niet opnieuw gegenereerd worden. “Omdat de naakte molratten functionele cochleaire versterking missen, bereiken de geluiden nooit het niveau waarop ze dodelijk zijn voor haarcellen en dus kunnen de naakte molratten de constante kakofonie doorstaan zonder helemaal doof te worden.” Voor zover we nu weten zijn naakte molratten het enige zoogdier dat het zonder cochleaire versterking moet doen.
Afgaand op deze nieuwe inzichten kan de naakte molrat – die dus van nature slechthorend is – in de toekomst misschien wel ingezet worden voor onderzoek naar gehoorverlies onder mensen, zo suggereren de onderzoekers in het blad Current Biology.
