Op de steen – met daarop één van de langste Etruskische teksten ooit ontdekt – wordt de godin Uni genoemd, zo hebben onderzoekers ontdekt.
Onderzoekers ontdekten de tempelsteen eerder dit jaar in de Mugello-vallei, ten noordoosten van Florence. Hier zijn tijdens opgravingen al meer objecten van de Etrusken teruggevonden. De tempelsteen weegt iets meer dan 220 kilo en stamt uit de zesde eeuw voor Christus. Op de tempelsteen staan zeker 120 karakters.
Lange tekst
Juist die karakters maken de tempelsteen tot een unieke vondst. De Etrusken schreven meestal op linnen of wassen tabletten. Zowel die tabletten als het linnen doorstaan de tand des tijds slecht en dus zijn al die geschriften door de tijd heen verloren gegaan. Alleen teksten die op gesteenten staan, zijn bewaard gebleven. Het gaat dan in de meeste gevallen om grafstenen met daarop korte teksten. De tempelsteen bevat echter een heel lange tekst: mogelijk de langste Etruskische tekst die ooit is ontdekt. “We kunnen op dit punt stellen dat deze ontdekking één van de belangrijkste Etruskische ontdekkingen van de laatste decennia is,” stelt onderzoeker Gregory Warden.
Godin
De afgelopen tijd zijn onderzoekers druk bezig geweest om de tekst te ontcijferen. En één ding weten ze inmiddels: in de tekst wordt de naam van een godin genoemd. Het gaat om Uni: de godin van de vruchtbaarheid. Ook wordt er in de tekst verwezen naar Tinia, de belangrijkste god van de Etrusken, vergelijkbaar met Zeus van de Grieken of Jupiter van de Romeinen.
Wat vertelt de tekst ons?
Wat de tekst verder vertelt, is nog onduidelijk. Warden wijst erop dat de steen is aangetroffen op een plek waar offers werden gebracht. Mogelijk beschrijft de tekst dan ook aan welke regels men in dit heiligdom moest voldoen. Dat is echter pas met zekerheid te zeggen als de volledige tekst is ontcijferd. En dat wordt ongetwijfeld nog een hele klus. Archeologen weten hoe de grammatica van de Etrusken in elkaar steekt en kennen het Etruskische alfabet en een aantal Etruskische woorden. Maar naar verwachting zullen op de steen een aantal woorden worden aangetroffen die we nog niet kennen. Dat heeft weer te maken met het feit dat de meeste teksten die van de Etrusken bekend zijn op grafstenen staan en dus over hele andere dingen handelen dan de tekst op de tempelsteen.
Wetenschappers hopen dat de tekst ons veel meer inzicht geeft in het leven van de Etrusken. En dan met name in de religieuze overtuiging van een verdwenen beschaving die van grote invloed is geweest op onze westerse tradities.
