NASA onderzoekt de natuurbranden in het Arctisch gebied

Ze lijken niet alleen frequenter voor te komen, maar ook steeds krachtiger te worden. Onduidelijk is nog hoe dat komt.

Halverwege juli maakten onderzoekers bekend dat er in de afgelopen zes weken zo’n 100 intense en lang stand houdende natuurbranden zijn gespot op een plek die weinigen van ons met vuur associëren: het Arctisch gebied. Zowel op Groenland als in Siberië en Alaska woedden diverse branden, waaraan enorme gebieden ten prooi vielen en grote hoeveelheden CO2 vrijkwamen. “Branden zijn een natuurlijk onderdeel van het ecosysteem, maar wat we zien is een versnelde vuurcyclus: we zien veel frequentere en veel ernstigere branden en grotere verbrande gebieden,” legt onderzoeker Liz Hoy uit. Over de vraag waarom er de laatste tijd zoveel branden in het Arctisch gebied woeden, is al veel gespeculeerd. Maar NASA neemt daar geen genoegen mee en gaat uitzoeken hoe deze branden ontstaan, waarom ze frequenter optreden en steeds intenser lijken te worden en welke impact ze hebben op de aarde.

Wat weten we al?
Wat je vaak ziet, is dat bosbranden op lagere breedtes het resultaat zijn van menselijke activiteiten. Ook worden ze vaak snel geblust. In het Arctisch gebied gaat het ontstaan van natuurbranden vaak buiten de mens om; de meeste natuurbranden zijn het resultaat van blikseminslagen. Ook worden ze vaak pas geblust wanneer ze een gevaar vormen voor mensen. Een ander belangrijk verschil tussen branden in het Arctisch gebied en op lagere breedtes, is dat het grootste deel van de CO2 die vrijkomt bij branden op lagere breedte het resultaat is van het verbranden van bomen en struiken. In het Arctisch gebied komt de meeste CO2 vrij door het verbranden van wat Hoy ‘organische grond’ noemt. “Arctische en noordelijke regio’s hebben heel dikke bodems met daarin veel organisch materiaal.” Dat materiaal vergaat niet of nauwelijks doordat de bodem heel koud of zelfs bevroren is. Deze dikke, koolstofrijke bodem vormt een isolerend laagje voor het permafrost: de continu bevroren grondlaag onder de organische grond. “Als je die bovenste laag verbrandt, is het alsof je het deksel van de koelbox haalt: het permafrost eronder (dat eveneens uit grote hoeveelheden organisch materiaal bestaat, red.) ontdooit en je zorgt ervoor dat het organische materiaal kan vergaan, waardoor er nog meer koolstof in de atmosfeer terecht komt.”

Opwarming
Natuurbranden in het Arctisch gebied dragen waarschijnlijk dus bij aan de opwarming van de aarde. “Ik hoor mensen soms zeggen: ‘er wonen niet zoveel mensen in het Arctisch gebied, dus waarom kunnen we die branden niet gewoon laten woeden, wat doet het ertoe?’,” stelt Hoy. “Maar wat in het Arctisch gebied gebeurt, heeft niet alleen gevolgen voor het Arctisch gebied.” In hoeverre de branden bijdragen aan klimaatverandering wordt nu nader onderzocht. Tegelijkertijd wordt er ook gekeken of klimaatverandering werkelijk de drijvende kracht achter de natuurbranden is. Aangenomen wordt dat hogere temperaturen en grotere droogte in de zomermaanden het ontstaan van de branden bevordert.

De resten van een dennenbos in Alaska dat ten prooi is gevallen aan een natuurbrand. Afbeelding: NASA / Peter Griffith.

Lokale veranderingen
Daarnaast wordt er momenteel gekeken naar het effect dat de natuurbranden op de directe omgeving hebben. “Na een intense brand zien we veranderingen in de vegetatie,” stelt Hoy. “Ook heeft het invloed op zoogdiersoorten.” Zo reageren het rendier en de eland – twee soorten die op het regelmatig door natuurbranden getroffen Alaska leven – elk weer heel anders op natuurbranden. In de eerste decennia na een grote brand trekken elanden naar het gebied waar de brand heeft gewoed, omdat daar jonge, smakelijke vegetatie te vinden is. Maar het rendier – dat het meer van traag groeiende korstmossen moet hebben – kan langdurig niet uit de voeten in door brand aangetaste gebieden. “Eén van de grote zorgen die we als het gaat om wilde dieren hebben, is dat de branden het leefgebied van het rendier enorm verkleinen,” stelt onderzoeker Alison York.

Volksgezondheid
Ook willen de onderzoekers nagaan welke impact de branden op de gezondheid van mensen hebben. “Branden ontstaan tijdens de warme maanden, wanneer mensen – met name mensen die behoren tot inheemse groeperingen die buiten vissen of jagen – veel tijd buitenshuis doorbrengen,” aldus onderzoeker Tatiana Loboda. Zij missen de bescherming die ze wel zouden hebben als ze binnen zouden zitten met de airconditioning aan en de ramen dicht.”

Het onderzoek naar de verschillende aspecten van natuurbranden in het Arctisch gebied is geen overbodige luxe. Zeker niet als straks blijkt dat klimaatverandering het ontstaan van deze branden promoot. In dat geval zal hun frequentie alleen maar toenemen. Hetzelfde geldt dan voor de effecten die deze natuurbranden, zowel lokaal als wereldwijd, hebben.

Bronmateriaal

"NASA Studies How Arctic Wildfires Change the World" - NASA
Afbeelding bovenaan dit artikel: NASA / Peter Griffith

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd