Neanderthaler deed meer met ons dan wij met hem

Dat suggereert het genoom van enkele van de laatste Neanderthalers in Europa.

De afgelopen jaren zijn we veel meer te weten gekomen over het gedrag van Neanderthalers en zijn we gaandeweg tot de conclusie gekomen dat deze oer-mensen in veel opzichten niet zoveel van ons verschilden. Ook zijn er aanwijzingen gevonden dat deze Neanderthalers zelfs de lakens deelden met onze voorouders, wat ertoe geleid heeft dat we allemaal (met uitzondering van Afrikanen) wat Neanderthaler-DNA herbergen.

Genoom
Hoewel er vrij intensief onderzoek is gedaan naar het Neanderthaler-DNA in ons, weten we echter vrij weinig over het Neanderthaler-genoom. Zo weten we nauwelijks iets over de genetische diversiteit onder Neanderthalers of de relaties die er waren tussen ‘late’ Neanderthaler-populaties die leefden in de tijd kort voor moderne mensen en Neanderthalers voor het laatst contact hadden en de Neanderthalers van de aardbodem verdwenen.

Vijf late Neanderthalers
Een nieuw onderzoek probeert daar verandering in te brengen. Wetenschappers hebben nu namelijk het genoom van vijf ‘late’ Neanderthalers in kaart gebracht. Het gaat dan om Neanderthalers die tussen de 39.000 en 47.000 jaar geleden leefden in wat nu België, Frankrijk, Kroatië en de Russische Kaukasus is. Je kunt ze zien als enkele van de laatste Neanderthalers die Europa rijk was.

Een kies van een late Neanderthaler die in Frankrijk leefde. Afbeelding: M. Soress.

Siberië
De onderzoekers vergeleken het genoom van deze Neanderthalers met dat van andere Neanderthalers en concluderen op basis daarvan dat alle late Neanderthalers afstammen van een gemeenschappelijke voorouder die zo’n 150.000 jaar geleden in Siberië leefde. Verder wijst hun analyse uit dat het grootste deel van het Neanderthaler-DNA dat in het genoom van moderne mensen terecht is gekomen, afkomstig is van één of twee populaties die zich losmaakten van de late Neanderthalers die tijdens dit onderzoek zijn geanalyseerd alvorens zij zo’n 70.000 jaar geleden elk huns weegs gingen.

Genenuitwisseling
Vier van de vijf bestudeerde Neanderthalers leefden in de periode nadat moderne mensen vanuit Afrika naar Europa kwamen. Toch werd in het genoom van deze Neanderthalers geen DNA van moderne mensen aangetroffen. Het is opmerkelijk, aangezien eerder in fossiele resten van een moderne mens die gelijktijdig met deze late Neanderthalers leefde, wel Neanderthaler-DNA is aangetroffen. “Dit kan erop wijzen dat de genenuitwisseling de moderne mens sterker beïnvloedde dan de Neanderthaler,” aldus de onderzoekers, die overigens welk een flinke slag om de arm houden, omdat het aantal geanalyseerde late Neanderthalers beperkt is.

De onderzoekers vergeleken het genoom van de vijf Neanderthalers ook met dat van een oudere Neanderthaler uit de Kaukasus. Daarbij vonden ze aanwijzingen dat lokale populaties in het noorden van Europa tegen het einde van het Neanderthaler-tijdperk uitstierven, waarna dit gebied later opnieuw gekoloniseerd werd door populaties afkomstig uit het zuiden van Europa of het westen van Azië. Deze gebeurtenis valt samen met klimaatveranderingen die tussen 60.000 en 24.000 jaar geleden plaatsvonden en leidden tot extreme kou in het noordelijke deel van Europa.

Bronmateriaal

"Reconstructing the genetic history of late
Neanderthals
" - Nature

Afbeelding bovenaan dit artikel: 12019 / Pixabay

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd