‘Neanderthaler had geen echte winterjas’

In tegenstelling tot de moderne mensen in Europa bezat de Neanderthaler geen winterjas. Dat suggereert nieuw onderzoek.

Wat droegen de Neanderthalers voor kleding? Het is een lastig te beantwoorden vraag en de meningen zijn dan ook verdeeld. Sommige onderzoekers beweren dat de Neanderthalers geen kleding droegen. Anderen denken dat ze alleen cape-achtige kleding droegen. En weer anderen vermoeden dat de kleding van de Neanderthaler amper onderdeed voor die van de eerste moderne mensen in Europa en in ieder geval net zo warm moet zijn geweest.

Nieuw onderzoek
Fraaie theorieën, maar hoe zit het nu echt? In het blad Journal of Anthropological Archaeology proberen onderzoekers dat uit te zoeken. Allereerst stelden ze vast welke dieren er in de tijd en het leefgebied van de Neanderthalers en moderne mensen leefden. Ze richtten zich daarbij op dieren wiens vacht gebruikt kon worden om warme winterkleding van te maken. Vervolgens keken ze hoe vaak resten van die dieren nabij de woonplaats van Neanderthalers en moderne mensen te vinden waren.

Niet naakt
Uit het onderzoek blijkt dat de dieren die gebruikt konden worden om kleding van te maken, veelvuldig in de nabijheid van Neanderthalers werden aangetroffen. Het wijst er volgens de onderzoekers op dat Neanderthalers kleding droegen en dus niet zoals sommige onderzoekers beweren naakt door het leven gingen.

WIST JE DAT…

…recent onderzoek suggereert dat onze voorouders Neanderthalers ziek maakten?

Veelvraten
Maar uit het onderzoek blijkt ook dat de dieren die gebruikt konden worden om kleding van te maken veel vaker in de nabijheid van resten van moderne mensen te vinden waren. Zo werden er 56 resten van veelvraten ontdekt nabij de woonplek van moderne mensen, terwijl er rond de onderzochte verblijfplaatsen van Neanderthalers geen enkele veelvraat werd teruggevonden. Het is veelzeggend, zo stellen de onderzoekers, omdat de vachten van deze dieren met name geschikt zijn om kragen van te maken. Maar eigenlijk niet geschikt om een jas of mouwen van te maken. De vondsten wijzen er volgens de onderzoekers dan ook op dat moderne mensen de vachten van deze dieren gebruikten om hun parka’s van een kraag te voorzien en dus warmer te maken. Iets wat de Neanderthalers – afgaand op de afwezigheid van resten van veelvraten – niet deden. “Dat is in lijn met de hypothese dat de Neanderthalers alleen cape-achtige kleding droegen, terwijl vroege moderne mensen speciale kleding tegen de kou gebruikten,” zo schrijven de onderzoekers.

Gereedschappen
Die hypothese wordt volgens de onderzoekers verder onderschreven door het feit dat nabij verblijfplaatsen van moderne mensen ‘naalden’ zijn teruggevonden (gemaakt van botten) en dergelijke gereedschappen niet nabij de resten van Neanderthalers opduiken. Het wijst erop dat de Neanderthalers vachten om de schouders sloegen, maar er verder niet veel mee deden, terwijl moderne mensen de vachten daadwerkelijk verwerkten tot kledingstukken. Dat kan ook verklaren waarom er nabij de verblijfplaatsen van moderne mensen veel meer resten van dieren zijn teruggevonden die gebruikt konden worden om kleding te maken. Omdat moderne mensen ingewikkeldere kledingstukken vervaardigden (en niet in een cape-achtige constructie bleven hangen) hadden ze meer vachten nodig.

“Misschien waren Neanderthalers niet intelligent genoeg om warme winterkleding te maken. Of het paste niet in hun cultuur”

Onkunde of culturele verschillen?
Het zijn volgens de onderzoeker bewijzen dat Neanderthalers veel minder geavanceerde kleding droegen en waarschijnlijk niet veel verder kwamen dan cape-achtige kledingstukken, terwijl moderne mensen veel geavanceerdere en warmere kledingstukken vervaardigden. Maar waarom zijn er eigenlijk verschillen tussen de kleding van Neanderthalers en moderne mensen? Er zijn twee mogelijkheden. Of de Neanderthalers waren niet intelligent genoeg om warme winterkleding te maken. Of culturele verschillen verklaren de verschillen in kledingstijl.

Een andere interessante vraag is natuurlijk: hebben die verschillen tussen de kledingstijl van Neanderthalers en moderne mensen gevolgen gehad? Het zou zomaar kunnen, stellen de onderzoekers. “Algemeen wordt aangenomen dat het gedrongen lichaam van de Neanderthalers en hun korte ledematen aanpassingen zijn aan koude omstandigheden. De lichamen van vroege moderne mensen lijken beter aan te sluiten op tropische omstandigheden. Dus de implicaties zijn afhankelijk van het voordeel dat de lichaamsbouw van de Neanderthaler ten opzichte van de lichaamsbouw van moderne mensen had.” Als het gedrongen lichaam van de Neanderthaler maar een klein voordeel opleverde ten opzichte van de lichaamsbouw van de moderne mens, dan heeft de moderne mens dat verschil wellicht in één keer recht getrokken door warme kleding te gaan dragen. “Waardoor zij (de moderne mensen, red.) net zo goed in staat waren als de Neanderthalers om met koude temperaturen om te gaan. Maar als het voordeel dat de kleding van moderne mensen had groot is in vergelijking met het voordeel dat de lichaamsbouw van de Neanderthalers had, dan kan de kleding van de vroege moderne mensen deze mensen wel eens geholpen hebben om de Neanderthaler weg te concurreren.” En dat laatste is echt niet vergezocht, zo stellen de onderzoekers. Ze wijzen erop dat resten van oude moderne mensen veel noordelijker zijn teruggevonden van die van Neanderthalers, wat erop wijst dat hun voor koude gebieden eigenlijk ongeschikte lichaamsbouw meer dan gecompenseerd werd door hun technologieën.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd