Neanderthalers bedachten gereedschap dat we vandaag de dag nog gebruiken

lissoir

En nee, dan hebben we het niet over de boormachine. Maar over een gereedschap dat een dierenhuid verandert in een zachter, glanzender leer dat beter bestand is tegen water. Lang werd gedacht dat moderne mensen dit gereedschap ontwikkelden, maar nieuw onderzoek suggereert voorzichtig dat Neanderthalers het op hun eigen houtje bedachten.

Onderzoekers van het Max Planck Instituut en de universiteit van Leiden trekken die conclusie nadat ze de gereedschappen – die gemaakt werden van botten van dieren – in het zuidwesten van Frankrijk aantroffen. De 50.000 jaar oude gereedschappen werden gevonden in een gebied waar in die tijd enkel Neanderthalers leefden. En dat is bijzonder, omdat deze zeer specialistische gereedschappen nog niet eerder bij Neanderthalers zijn aangetroffen.

Moderne mensen
Wel ontdekten wetenschappers de gereedschappen eerder al eens in gebieden waar moderne mensen zich gedurende de prehistorie ophielden. Vandaar dat gedacht werd dat de gereedschappen door moderne mensen ontwikkeld waren. Onterecht, zo suggereert dit onderzoek nu. “Op dit moment vormen de gereedschappen één van de betere bewijzen voor het vermoeden dat Neanderthalers op eigen houtje een technologie die eerst enkel met moderne mensen geassocieerd werd, ontwikkelden,” vertelt onderzoeker Shannon McPherron.

Gereedschappen en Neanderthalers

Het is niet voor het eerst dat onderzoekers bewijs vinden dat Neanderthalers gereedschappen maakten. Eerder onderzoek toonde al aan dat Neanderthalers gereedschappen van botten en stenen maakten. Toch is deze ontdekking bijzonder, aldus McPherron. “Deze laat zien dat Neanderthalers de buigzaamheid en flexibiliteit van bot gebruikten om het op nieuwe manieren vorm te geven en te gebruiken voor dingen die stenen niet konden doen.”

Op eigen houtje?
De Neanderthaler verdween zo’n 40.000 jaar geleden en maakte toen plaats voor de moderne mens. Waartoe de Neanderthalers allemaal in staat waren, is tot op de dag van vandaag lastig vast te stellen. Sommigen denken dat de Neanderthalers op eigen houtje vaardigheden ontwikkelden die in de buurt kwamen van de vaardigheden van moderne mensen. Anderen zijn het ermee eens dat Neanderthalers deze vaardigheden hadden, maar suggereren dat ze deze niet zelf ontwikkelden, maar afkeken van de moderne mens. Dit nieuwe onderzoek pleit voorzichtig voor de eerste theorie, omdat de gereedschappen vrij oud zijn. En als de Neanderthalers inderdaad zelf zulke gespecialiseerde gereedschappen ontwikkelden, is het best mogelijk dat moderne mensen juist de kunst van de Neanderthalers afkeken. “Moderne mensen lijken toen ze Europa binnenkwamen alleen puntige gereedschappen te hebben gehad,” legt onderzoeker Marie Soressi van de universiteit Leiden uit. En kort daarna begonnen ze gereedschappen om dierenhuiden mee te bewerken, te maken. “Dit is het eerste mogelijke bewijs voor een stukje overdracht van Neanderthalers op onze directe voorouders.”

Een moderne versie van het gereedschap dat de wetenschappers in het zuidwesten van Frankrijk aantroffen. Afbeelding: Museum Victoria.
Een moderne versie van het gereedschap dat de wetenschappers in het zuidwesten van Frankrijk aantroffen. Afbeelding: Museum Victoria.

Voorzichtig
Maar: de onderzoekers blijven voorzichtig. De vondst van deze zeer oude gereedschappen kan inderdaad betekenen dat Neanderthalers op eigen houtje bepaalde technieken ontwikkelden. Maar het zou er ook simpelweg op kunnen wijzen dat moderne mensen het gedrag van de Neanderthalers eerder dan gedacht begonnen te beïnvloeden. Om er zeker van te zijn dat de Neanderthalers deze techniek ontwikkelden, is meer onderzoek nodig.

Wie de gereedschappen ook bedacht, één ding staat vast: het was een bijzonder goed idee om de gereedschappen te ontwikkelen. Ze worden namelijk tot op de dag van vandaag nog gebruikt. “Het zijn geweldige gereedschappen voor het bewerken van leer,” legt onderzoeker Yolaine Maigrot uit. “50.000 jaar nadat de Neanderthalers deze gereedschappen maakten, was ik in staat om een gloednieuw exemplaar op het internet, via een site met traditionele gereedschappen, te kopen. Het laat zien dat dit gereedschap zo efficiënt was dat het al die tijd is blijven bestaan, zonder al te veel veranderingen te hebben doorgemaakt.” De kans is groot dat het gereedschap het enige voorwerp is dat uit de tijd van de Neanderthalers stamt en nog steeds gebruikt wordt.

Bronmateriaal

"Neandertals made the first specialized bone tools in Europe" - MPG.de
Foto bovenaan dit artikel: © Abri Peyrony & Pech-de-l’Azé I Projects.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd