De zomertortel lijkt het eerstvolgende slachtoffer te zijn. En ook de grutto is in gevaar.
Het leven van de Nederlandse vogels gaat niet altijd over rozen. Zo blijkt dat door het vernietigen van leefgebieden en de afname van insecten, steeds meer vogels uit ons land wegblijven. In de afgelopen eeuw zijn er al negen vogels uitgestorven als broedvogel in Nederland. En voor zeker tien anderen dreigt op korte termijn hetzelfde lot.
Vogelsoorten
Het boek Bedreigde Vogels van Nederland van de Vogelbescherming laat zien dat grote veranderingen in ons land van de afgelopen decennia een enorm effect hebben op de vogelbevolking. En als er niet snel iets verandert, zullen meer vogels ons landje verlaten. Het eerstvolgende slachtoffer is waarschijnlijk de zomertortel. Dit is een kleine duif die overwintert in Afrika en broedt in Europa. Sinds de jaren vijftig van de vorige eeuw is deze vogel met meer dan 90 procent achteruitgegaan. “Maar ook weidevogels zoals de grutto dreigen met een ongewijzigd beleid uit te sterven als broedvogel in Nederland,” zegt Robert Kwak van de Vogelbescherming.
Veranderingen
De achteruitgang van het aantal vogels strekt zich uit over alle leefgebieden in Nederland: van stedelijk gebied, tot moeras, hei en duin. Maar het boerenland is er het slechtst aan toe. Zo blijkt dat vrijwel alle vogels die in het agrarische gebied leven, bedreigd worden. En dat is niet zo gek. Kijken we naar de afgelopen zeventig jaar, dan is het land behoorlijk op de schop gegaan. Duizenden kilometers houtwallen zijn opgeruimd en veel kruidenrijk gras is omgezet in raaigras. Ook werden er sloten dichtgegooid en is de grondwaterstand drastisch omlaag gebracht. Daarnaast nam de hoeveelheid vee toe en gewassen zoals rogge en gerst moesten plaatsmaken voor mais. Ten slotte deden kunstmest en pesticiden sinds de vorige eeuw hun intrede, met alle gevolgen van dien. Met een reeks aan maatregelen valt echter het tij nog te keren.
Om ons land aantrekkelijk te houden voor de vogels, zouden we in eerste instantie het gebruik van pesticiden kunnen terugdringen. Daarnaast laat het boek zien dat ook door gerichte maatregelen op landschapsniveau de negatieve trend te keren valt. Daarbij gaat het deels om lange termijn maatregelen, zoals bijvoorbeeld het terugbrengen van dynamiek in moerassen. Maar ook hele eenvoudige en direct uitvoerbare maatregelen horen onder de noemer. Denk bijvoorbeeld aan het creëren van bloemrijke stroken langs akkers en flauwe oevers bij sloten.
“We laten in het boek zien dat er heel veel verbeterd kan worden. Alleen moeten we niet langer treuzelen en ons niet alleen op natuurgebieden richten,” legt Kwak uit. “Ook, of misschien wel juist in de stad en in het boerenland kunnen we successen behalen. Daar kunnen we met gerichte maatregelen een basiskwaliteit voor natuur realiseren, waardoor hele gewone vogelsoorten zoals de zwaluw en leeuwerik voor ons land behouden blijven.”
