Nederlander denkt net zo over geuren als jagers en verzamelaars in Maleisië

Het wijst erop dat geuren overal ter wereld op dezelfde manier worden waargenomen.

Eerder onderzoek van de Radboud Universiteit toonde al aan dat de Jahai – jagers en verzamelaars die onder meer op het Maleisische schiereiland wonen – veel beter in staat zijn om geuren te benoemen dan wij westerlingen. De Jahai hebben dan ook veel geurwoorden – woorden waarmee ze geuren kunnen beschrijven – in hun woordenschat zitten.

Nieuwe onderzoeksvraag
Een vraag die na dat eerste onderzoek bleef hangen, was of de Jahai dan misschien ook een andere kijk op geuren hadden? Om die vraag te beantwoorden, lieten onderzoekers dertig sprekers van het Jahai en dertig Nederlandstaligen verschillende geuren waarnemen. De proefpersonen werd gevraagd om de geuren te benoemen. Terwijl het experiment bezig was, werden de proefpersonen gefilmd, zodat de onderzoekers ook konden vastleggen hoe zij op de geuren reageerden. Het experiment wijst opnieuw uit dat er grote verschillen zijn tussen hoe de Jahai en Nederlanders geuren beschrijven. Maar hun emotionele reactie op de geuren was gelijk.

Sneller en korter
De Jahai bleken de geuren die ze voorgeschoteld kregen niet alleen sneller (binnen 2 seconden, terwijl Nederlanders er zo’n 13 seconden voor nodig hebben) te beschrijven, maar ook kortere antwoorden te geven op de vraag hoe ze de geur zouden beschrijven. Dat is natuurlijk wel te verklaren; de Jahai hebben behoorlijk wat geurwoorden. Zo gebruikten ze het woord cŋεs om scherpe geuren (zoals rook en benzine) te beschrijven en werden geuren die doen denken aan bloed, vis of vlees beschreven met het woord plʔeŋ. Nederlanders moesten zich in wat meer bochten wringen. Zij beschreven geuren vaak aan de hand van bronnen. Zo beschreven ze geuren als afkomstig van bloemen of een vuilniswagen waar je langsfietst.

Walging
Er waren dus duidelijke verschillen tussen het taalgebruik van de Jahai en Nederlanders. Maar er was geen verschil tussen de emotionele reactie van Nederlanders en Jahai op geuren. De westerlingen en jagers en verzamelaars walgden van dezelfde soorten geuren, zo schrijven de onderzoekers in het blad Philosophical Transactions of the Royal Society B.

Het is een interessante bevinding. Het suggereert namelijk dat geuren overal ter wereld en in verschillende culturen op dezelfde manier worden waargenomen. Tegelijkertijd kunnen mensen er taalkundig – en taal wordt gevormd door cultuur – wel heel anders mee omgaan.

Bronmateriaal

"Jager-verzamelaars en westerlingen nemen geuren op dezelfde manier waar" - Radboud Universiteit

Afbeelding bovenaan dit artikel: Hans / Pixabay

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd