Nederlandse onderzoeker heeft misschien per ongeluk een vaccin tegen malaria ontdekt

Een onderzoeker aan het Radboud UMC heeft per ongeluk de minst verzwakte malariaparasiet tot nu toe ontwikkeld. En dat biedt mogelijkheden.

Onderzoeker Sanna Rijpma bestudeerde eiwitten in de parasiet die malaria veroorzaakt (Plasmodium falciparum). Ze richtte zich op ABC-transporteiwitten. Deze eiwitten pompen medicijnen uit de cel, oftewel weg van de plek waar ze eigenlijk actief moeten worden en dragen zo waarschijnlijk bij aan het ontstaan van resistente parasieten. Rijpma verwijderde de genen voor de ABC-eiwitten uit de malariaparasiet om te kijken wat er gebeurde.

Kreupel
De resultaten zijn verrassend. De eiwitten bleken niet zo’n grote rol te spelen in de resistentie van de parasiet, maar wel essentiële functies te vervullen tijdens de levenscyclus van de vervelende parasiet. Sterker nog: parasieten waarbij de ABC-genen werden uitgeschakeld, werden ‘kreupel’.

Malaria

Jaarlijks sterven nog altijd 600.000 mensen wereldwijd aan malaria. De ziekte wordt veroorzaakt door de parasiet Plasmodium falciparum die middels muggen op mensen kan worden overgebracht. Er wordt al jarenlang onderzoek gedaan naar de parasiet, maar tot een effectief vaccin tegen de ziekte is het nog niet gekomen.

Zeven dagen in de lever
“Kreupele parasieten kunnen mensen niet besmetten met malaria, maar zorgen wel voor een afweerreactie,” legt Rijpma uit. “De parasiet die we nu hebben gemaakt is kreupel, maar wel de minst kreupele parasiet die we tot nu toe hebben ontdekt. Hij zit zeven dagen lang in de lever, maar slaagt er niet in om uit de lever te breken en rode bloedcellen te infecteren. De parasiet veroorzaakt daardoor geen ziekteverschijnselen.”

Dat de parasiet zolang in de lever zit, is positief. Dat betekent namelijk dat het immuunsysteem tijd heeft om een afweerreactie op te bouwen. En dat maakt de kreupele parasiet tot een geschikte kandidaat voor een nieuw malariavaccin. “Als zo’n kreupele parasiet als vaccin wordt gebruikt, heeft het immuunsysteem de malariaparasiet dus in zijn vizier. Als iemand dan gestoken wordt door een mug en de parasiet treedt het lichaam binnen, wordt de parasiet tijdens het leverstadium al aangevallen. En wordt iemand dus niet ziek.” Meer onderzoek zal moeten aantonen of deze ‘kreupele parasiet’ werkelijk het antwoord is op het malaria-vraagstuk waar onderzoekers al jarenlang het hoofd over breken.

Bronmateriaal

Radboud UMC

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd