Niemand begrijpt goed hoe deze zojuist ontdekte exoplaneet is ontstaan

De exoplaneet draait rond een jonge ster zonder puinschijf (de schijf waar normaliter planeten uit geboren worden).

Onderzoekers spoorden de exoplaneet op met het Spectro-Polarimetric High-contrast Exoplanet REserach-instrument (je mag ‘m ook SPHERE noemen) op ESO’s Very Large Telescope. De exoplaneet heeft de naam HIP 65426b gekregen en is zo’n 385 lichtjaar van ons verwijderd.

Over de planeet
De planeet heeft een massa die zo’n zes tot twaalf keer groter is dan de massa van Jupiter. De planeet lijkt omringd te worden door een zeer stoffige atmosfeer met dikke bewolking en heeft een temperatuur van 1000 tot 1400 graden.

Over de ster
De planeet cirkelt rond een zeer hete, jonge ster. Die ster draait bijzonder snel rond zijn as. Maar wat nog veel opmerkelijker is, is dat de ster niet omringd wordt door een puinschijf. Iets wat je – met het oog op de leeftijd van de ster – wel zou verwachten.

Hoe is de planeet dan ontstaan?
Aangezien een puinschijf ontbreekt, vragen onderzoekers zich sterk af hoe HIP 65426b is ontstaan. Er zijn verschillende opties. Mogelijk is er wel een gas- en stofschijf geweest en werd de planeet daaruit geboren. Die gas- en stofschijf zou dan snel vervlogen moeten zijn, waarna interacties met andere planeten HIP 65426b in zijn huidige, wijde baan hebben gebracht. Een alternatief scenario is dat de ster en planeet samen zijn gevormd: een soort dubbelster dus. De zwaarste van de twee (de ster waar HIP 65426b omheen draait) zou de lichtere soortgenoot (wat nu HIP 65426b is) ervan weerhouden hebben om de materie te verzamelen die nodig is om uit te groeien tot een ster.

De meeste exoplaneten zijn indirect ontdekt. We leiden hun aanwezigheid af uit regelmatige afnames in de helderheid van een ster, die ontstaan doordat een planeet voor die ster langsbeweegt (Kepler). Of we concluderen aan de hand van een wiebelende beweging van een ster dat rond die ster wel een planeet moet draaien die met zijn zwaartekracht aan de ster trekt (HARPS).

HIP 65426b is de eerste exoplaneet die door SPHERE is gedetecteerd. En er volgen er vast nog meer. Want SPHERE is een krachtige planetenjager. In tegenstelling tot veel andere planetenjagers – die exoplaneten indirect spotten (zie kader) – doet SPHERE aan ‘direct imaging‘. Het instrument maakt dus rechtstreekse opnamen van exoplaneten en puinschijven rond sterren. Dat klinkt eenvoudiger dan het is. Je moet namelijk bedenken dat het licht van een ster bijzonder fel is, waardoor het nog niet zo eenvoudig is om een planeet in de omgeving van die ster te spotten. SPHERE slaagt er toch in om exoplaneten direct waar te nemen door specifiek te zoeken naar gepolariseerd licht dat door het oppervlak van de planeet weerkaatst wordt.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd