Een nieuw onderzoek onthult de mogelijke oorsprong van het allesverwoestende rotsblok dat 66 miljoen jaar geleden op aarde neerstortte.
Zo’n 66 miljoen jaar geleden stormde een immens rotsblok af op de aarde. Een steen van zo’n 10 kilometer groot boorde zich in het hedendaagse Mexico en creëerde een 200 kilometer brede krater, die bekend staat als de Chicxulubkrater. De allesverwoestende inslag bracht het bewind van de machtige dinosauriërs tot een abrupt en noodlottig einde. Er wordt zelfs gesproken van een massa-extinctie: 75% van alle soorten op aarde stierf uit. Het grote raadsel is altijd geweest waar die catastrofale steen precies vandaan kwam. En nu denken wetenschappers een antwoord te hebben gevonden.
Uit de ruimte
Waar onderzoekers het al langere tijd met elkaar over eens zijn, is dat de boosdoener uit de ruimte kwam zetten. Daarnaast wordt veelal gezegd dat het een planetoïde was die aanleiding gaf tot de massa-extinctie. Maar daar denken onderzoekers uit een nieuwe studie anders over. In hun studie hebben ze de oorsprong en de reis van het catastrofale object weten te herleiden. En volgens hen was het niet een planetoïde, maar een komeet die de dino’s de kop zou hebben gekost.
Komeet
Met behulp van statistische analyse en zwaartekrachtssimulaties laten de onderzoekers zien dat een rotsblok afkomstig uit de Oortwolk (een veronderstelde wolk van vele miljarden komeetachtige objecten rondom het zonnestelsel) tijdens zijn vlucht door het zwaartekrachtveld van Jupiter, uit zijn baan werd gestoten. Het object koerste vervolgens op de zon af, waardoor het gesteente in stukken brak. “Eigenlijk fungeert Jupiter als een soort flipperkast,” schetst onderzoeker Amir Siraj. “Jupiter schopte deze inkomende komeet in een andere baan, waardoor hij heel dicht bij de zon in de buurt kwam. Vervolgens breken deze grote kometen terwijl ze de zon naderen in kleinere kometen. Hierdoor neemt de kans dat deze kleinere kometen de aarde raken, drastisch toe.”
Inslag
Volgens de onderzoekers zou het goed kunnen dat een brokstuk van deze komeet afkomstig uit de Oortwolk, de dinosaurussen fataal werd. Want uit de berekeningen van het team blijkt dat de kans dat de in stukken gebroken kometen de aarde raken, met een factor 10 toeneemt. Bovendien komt het nieuw geschetste beeld overeen met de leeftijd van de Chicxulubkrater. En dat betekent dat onderzoekers nu een zeer geloofwaardige verklaring hebben gevonden voor de oorsprong van de allesverwoestende inslag. “Onze studie geeft een aannemelijke verklaring voor de catastrofale gebeurtenis,” aldus onderzoeker Avi Loeb. “We laten zien dat een object dat dicht bij de zon in de buurt komt, uit elkaar kan vallen. Dit kan vervolgens leiden tot het soort impact dat de dino’s heeft gedood.”
De één z’n dood is de ander z’n brood. Met het verdwijnen van onder meer de dinosaurussen en grote zeereptielen ontstond er ruimte voor de evolutie van andere soorten: zoogdieren en uiteindelijk de mens. Hoe dat leven zich naderhand kon ontpoppen? In feite werd de krater gekoloniseerd door overlevende soorten. Zo keerde het leven in de Chicxulubkrater binnen enkele maanden tot jaren alweer terug. Vervolgens bestond de krater zo’n 30.000 jaar na de inslag uit een nieuw, bloeiend ecosysteem. Fytoplankton ondersteunde een diverse gemeenschap van organismen in het oppervlaktewater en op de zeebodem. Evolutie zorgde er vervolgens voor dat er een groot aantal nieuwe soorten ontstonden.
Maar dat is nog niet het enige. Wat de theorie van de onderzoekers nog meer kracht bijzet, zijn resten van koolstofhoudend chondriet (een zeldzaam en primitief soort gesteente dat een chemische samenstelling heeft die sterk lijkt op die van de zon en de vroege zonnenevel) dat in de Chicxulubkrater is aangetroffen. Slechts een tiende van alle planetoïden uit de planetoïdengordel – die zich ruwweg tussen de planeten Mars en Jupiter bevindt – bestaat uit koolstofhoudend chondriet. Daarentegen wordt verondersteld dat de oudste kometen wel voornamelijk uit uit koolstofhoudend chondriet bestaan.
Maan
De onderzoekers zijn van plan om ook andere kraters onder de loep te nemen. Want volgens hen zou het goed kunnen dat meer inslagen op aarde zijn veroorzaakt door kometen afkomstig uit de Oortwolk. Brokstukken zouden zelfs eens in 250.000 tot 730.000 jaar de aarde kunnen treffen, zo stelt het team. Om hun hypothese te testen, willen de onderzoekers ook kraters op het maanoppervlak bestuderen om zo de samenstelling van inslaande meteorieten te proberen te bepalen. Ruimtemissies die kometen bemonsteren, kunnen ook een belangrijk steentje bijdragen.
Vera Rubin-observatorium
Ten slotte willen de onderzoekers de hulp inschakelen van het Vera Rubin-observatorium. Dit observatorium is momenteel in aanbouw in de Chileense Andes en zal vanaf 2022 volledig operationeel zijn. De telescoop gaat onder andere de buitenste regionen van ons zonnestelsel observeren en zal de zichtbare hemel vanaf het zuidelijk halfrond gedurende tien jaar elke drie nachten in beeld brengen. Dit zal een enorme hoeveelheid gegevens opleveren die nieuwe manieren van astrofysisch onderzoek mogelijk maken. Bovendien zal dit tevens nieuw licht werpen op dit nu nog onbekende uitgestrekte gebied. Op die manier hopen de onderzoekers meer gegevens over langreizende kometen te verzamelen. “We zouden dan kleinere fragmenten vaker uit de Oortwolk naar de aarde moeten zien komen,” veronderstelt Loeb.
Volgens de onderzoekers is het begrijpen van waar de meteoriet die de Chicxulubkrater uithakte vandaan kwam, niet alleen cruciaal voor het oplossen van één van de langst bestaande mysteries uit de geschiedenis van de aarde. Het verschaft ons namelijk ook meer inzicht of, wanneer en hoe een dergelijke gebeurtenis onze planeet opnieuw zou kunnen bedreigen. Op dit moment doen wetenschappers er gelukkig alles aan om gevaarlijke aardscheerders in kaart te brengen. Want dat stenen afkomstig uit de ruimte een serieuze bedreiging kunnen vormen voor de aarde, moge duidelijk zijn. Op dit moment hoeven we echter nog nergens voor te vrezen. Want geen enkele aardscheerder die we nu kennen, vormt de komende eeuw een gevaar voor de aarde.
