Nieuw bewijs dat ster Epsilon Eridani meerdere puingordels bezit

Het bevestigt dat dit stelsel – bestaande uit een ster en één planeet – heel wat overeenkomsten heeft met ons zonnestelsel.

Er is al aardig wat onderzoek gedaan naar Epsilon Eridani, een ster die op zo’n 10,5 lichtjaar afstand staat. Zo weten we inmiddels dat rond de ster zeker één planeet cirkelt: Epsilon Eridani b. Deze planeet heeft een massa die vergelijkbaar is met de massa van Jupiter. Ook weten we dat er veel overeenkomsten zijn tussen hoe onze zon er in haar kinderjaren uitzag en Epsilon Eridani. Dat laatste is ook de reden dat onderzoekers dit stelsel graag bestuderen: het is het dichtstbijzijnde planetaire stelsel rond een ster die lijkt op de jonge zon en dus de ultieme gelegenheid om meer te weten te komen over de wijze waarop planeten rond sterren zoals onze zon ontstaan.

De stofschijf
Eerder onderzoek heeft ook aangetoond dat rond Epsilon Eridani een stof- en puinschijf te vinden is. Dit puin kun je zien als bouwmateriaal dat over is gebleven nadat de ‘bouw’ van Epsilon Eridani b voltooid was. Het puin kan de vorm van gas of stof hebben, maar ook bestaan uit kleine rotsachtige en ijzige brokken. Dergelijk puin kan zich verzamelen in één brede stofschijf, maar ook verspreid zijn over meerdere smalle ringen. Onduidelijk was hoe dat precies bij Epsilon Eridani zat.

Komt het bekend voor?

Doet de naam Epsilon Eridani ergens een belletje rinkelen? Maar weet je even niet waarom? Misschien ken je de naam uit de televisieserie Babylon 5. Het gelijknamige ruimtestation dat in deze fictieve serie centraal staat, bevindt zich nabij deze ster.

Twee ringen
Maar een nieuw onderzoek schept nu duidelijkheid. Wetenschappers hebben de ster Epsilon Eridani dit keer bestudeerd met behulp van het Stratospheric Observatory for Infrared Astronomy (kortweg SOFIA). En die waarnemingen tonen aan dat er zeker twee stofringen zijn. “We kunnen nu met veel zekerheid zeggen dat er een scheiding is tussen de binnenste en buitenste puingordel,” vertelt onderzoeker Massimo Marengo. “Dat gat is waarschijnlijk gecreëerd door planeten. We hebben die nog niet gedetecteerd, maar ik zou zeer verrast zijn als ze zich daar niet bevinden.” Mogelijk kunnen we deze planeten met de volgende generatie telescopen opsporen.

Veel overeenkomsten
Dat Epsilon Eridani niet één brede, maar zeker twee smalle stofringen bezit, betekent dat dit planetaire systeem veel meer met ons zonnestelsel gemeen heeft dan gedacht. Ook ons zonnestelsel heeft immers twee puingordels: de planetoïdengordel en de Kuipergordel. Aan de rand van de binnenste planetoïdengordel vinden we Jupiter. Aan de buitenste rand van de planetoïdengordel van Epsilon Eridani vinden we Epsilon Eridani b (met een massa die vergelijkbaar is met die van Jupiter). Aan de rand van de Kuipergordel vinden we Neptunus. En deze studie wijst er sterk op dat aan de binnenste rand van de kometengordel van Epsilon Eridani ook een planeet te vinden is (zie ook de afbeelding hieronder). “Het is echt indrukwekkend dat Eri (Epsilon Eridani, red.), een veel jongere versie van ons zonnestelsel, net zo in elkaar steekt als het onze,” vindt onderzoeker Kate Su.

Afbeelding: NASA / JPL / Caltech / R. Hurt (SSC).

Door naar Epsilon Eridani te kijken, reizen we eigenlijk terug in de tijd: naar het tijdperk waarin onze eigen zon nog piepjong was. “We zien een glimp van het verleden van de aarde door in het heden een nabijgelegen jonge zon te bestuderen,” stelt Marengo.

Bronmateriaal

"SOFIA Confirms Nearby Planetary System is Similar to Our Own" - NASA
De afbeelding bovenaan dit artikel is gemaakt door NASA / SOFIA / Lynette Cook.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd