Nieuw instrument opent de jacht op lichte en mogelijk leefbare planeten

Een planetenjager die zijn weerga niet kent!

We hebben het over ESPRESSO, een fraaie afkorting die staat voor Echelle Spectograph for Rocky Exoplanets and Stable Spectroscopic Observations. Het instrument is geïnstalleerd op de Very Large Telescope van ESO in Chili en heeft zojuist zijn eerste waarnemingen gedaan. Astronomen zijn door het dolle heen. Want dit instrument stelt ze in staat om kleine rotsachtige planeten – misschien wel de beste plek voor leven zoals wij dat kennen – op te sporen.

ESPRESSO en HARPS
ESPRESSO kan gezien worden als de opvolger van HARPS. Met het laatstgenoemde instrument zijn verschillende grote planeten (zoals superaardes) ontdekt. HARPS detecteert deze planeten door te kijken naar de bewegingen van sterren. Wanneer een ster regelmatig ‘wiebelt’, kan dat erop wijzen dat rond die ster een planeet cirkelt die met zijn zwaartekracht aan de ster trekt. Hoe minder massa zo’n planeet heeft, hoe kleiner de wiebelbeweging van de ster is. Het betekent dat voor het opsporen van kleinere rotsachtige planeten een heel nauwkeurig meetinstrument vereist is. En daarover hebben astronomen met ESPRESSO nu dus de beschikking. “ESPRESSO zal minstens tien jaar niet overtroffen worden,” stelt onderzoeker Francesco Pepe. “Ik popel gewoon om onze eerste rotsachtige planeet op te sporen!”

De mogelijkheden
De eerste waarnemingen met ESPRESSO zijn inmiddels dus achter de rug. Hierbij werd gekeken naar sterren en enkele bekende planetenstelsels. Binnenkort zal de jacht op onbekende planeten dan echt van start gaan. Naar verwachting tilt ESPRESSO de planetenjacht naar een hoger plan doordat deze minder zware planeten en hun atmosferen kan ontdekken en karakteriseren. Maar ESPRESSO is tot meer in staat. Zo kan het instrument volgens ESO ook ingezet worden om te testen of de natuurkundige constanten sinds de begintijd van het heelal zijn veranderd of niet. Sommige natuurkundige theorieën voorspellen kleine veranderingen in die natuurkundige constanten, maar overtuigend bewijs ervoor ontbreekt tot op heden.

Terwijl ESPRESSO zich opmaakt voor het grote werk, werken onderzoekers al aan een waardige opvolger. Zo wordt er momenteel onderzoek gedaan naar het instrument HIRES. Dit instrument zou – geïnstalleerd op de in aanbouw zijnde Extremely Large Telesope – nóg kleinere exoplaneten kunnen detecteren en karakteriseren en zelfs planeten ter grootte van de aarde kunnen ontdekken. Daarnaast zouden met dit instrument ook eventuele sporen van leven in de atmosferen van planeten buiten ons zonnestelsel kunnen worden opgespoord.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd