Nieuw onderzoek wakkert zorgen over BPA-vervangers aan

De vervangers lijken in ieder geval onder muizen dezelfde nadelige effecten te hebben als BPA zelf.

“Ons onderzoek zorgde voor een vreemd déjà vu-moment in ons laboratorium,” zegt onderzoeker Patricia Hunt. Zo ontdekte het team – net als twintig jaar geleden – dat er giftige stoffen lekten uit beschadigde kooien in hun lab. Hierdoor kregen de muizen te maken met gezondheidsproblemen. Maar dit keer was het niet het omstreden stofje BPA dat uit de kooien lekte, maar een vervanger ervan.

BPA

Bisfenol A (BPA) is een controversieel chemische stofje dat in veel plastic producten zit. Denk bijvoorbeeld aan bouwmaterialen, elektronica en speelgoed. Ook komt dit goedje voor in verpakkingen van voedsel en drinken, zoals plasticflessen en blikjes. Mensen krijgen BPA vermoedelijk vooral binnen doordat de stof in ons voedsel lekt. Baby’s en jonge kinderen zijn gevoeliger voor BPA en sinds 2011 is het dan ook verboden om de chemische stof in babyflessen te verwerken.

Muizen
Twee decennia terug ontdekte een team van wetenschappers dat vrouwelijke muizen uit het laboratorium opeens veel meer abnormale eitjes in de eierstokken aanmaakten. De muizen verbleven in plastic kooien in het lab. En deze plastic kooien bleken het probleem te zijn. Zo werd er in deze hokken het chemische stofje Bisfenol A (BPA) gevonden. En wanneer dit uit bijvoorbeeld kapotte kooien vloeit, kan dit gezondheidsproblemen bij de muizen veroorzaken.

BPA-vervangers
Vervolgens kwamen er BPA-vervangers op de markt, die als alternatief in plastic voorwerpen werden gebruikt. Maar nu blijkt uit het onderzoek dat deze dus helemaal niet zoveel beter zijn dan de verworpen BPA’s. Zo konden de onderzoekers vaststellen dat de muizen die blootgesteld waren aan de vervangende bisfenolen (zoals BPS), te maken kregen met vergelijkbare afwijkingen bij de aanmaak van zowel eitjes als sperma. De negatieve effecten waren dit keer alleen wat subtieler dan voorheen. Volgens de onderzoekers had dit vooral te maken met minder beschadigingen op de kooien.

Mensen
Het is lastig te bepalen wat de BPA-vervangers precies bij mensen teweegbrengen. Er is onderzocht dat het binnenkrijgen van BPA schadelijk is voor de lever, de nieren en gevolgen heeft voor de vruchtbaarheid. De onderzoekers stellen dat problemen met het chemische stofje overgedragen wordt op toekomstige generaties. Zelfs als alle bisfenolen uitgebannen worden, dan nog zullen de negatieve effecten ervan ongeveer drie generaties aanhouden.

Het advies van het onderzoeksteam is dan ook eenvoudig: BPA-vrij of niet, “plastic producten die tekenen van schade of veroudering vertonen kunnen niet als veilig worden beschouwd.” Ondertussen stellen ze dat er meer onderzoek nodig is om te bepalen of sommige vervangende bisfenolen veiliger zijn dan anderen. Op dit moment zijn er namelijk tientallen dergelijke chemicaliën in omloop. Het team pleit dan ook voor ‘groene chemie’; een gezondere toekomst waarin er chemicaliën worden gemaakt zonder gevaarlijke effecten. “Zoals de vervangende bisfenolen laten zien, is het op dit moment eenvoudiger en kostenefficiënter onder de huidige voorschriften om een vergelijkbare vervanger op de markt te brengen dan om vast te stellen wat het stofje precies gevaarlijk maakt,” schrijven de onderzoekers.

Bronmateriaal

"BPA replacements in plastics cause reproductive problems in lab mice" - Washington State University

Afbeelding bovenaan dit artikel: derneuemann / Pixabay

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd