Nieuw proces ontdekt dat Antarctische ijskap sneller laat smelten

Het is een feedback-proces dat ontstaat door smelt en vervolgens tot meer smelt leidt.

Onderzoekers beschrijven het proces in het blad Science Advances. Het begint allemaal met – door de opwarming van de aarde ingegeven – smeltende gletsjers op Antarctica. Het (zoete) smeltwater van deze gletsjers sijpelt de omringende oceaan in en zorgt ervoor dat de bovenste laag van die oceaan minder zout wordt. Hierdoor wordt die bovenste laag als het ware ‘lichter’ en mengt deze zich slechter met de lagen eronder. Het betekent dat die lagen op diepte blijven en niet of nauwelijks worden blootgesteld aan de koude Antarctische atmosfeer.

Net als olie en water
“Het proces is vergelijkbaar met wat er gebeurt als je olie en water in een bak giet: de olie blijft drijven, omdat het lichter is en een kleinere dichtheid heeft,” legt onderzoeker Alessandro Silvano uit. “Hetzelfde gebeurt op Antarctica met smeltwater van gletsjers, dat boven het warmere en zoutere oceaanwater blijft en die warmere wateren beschermt tegen de koude Antarctische atmosfeer en zo in staat stelt om verdere smelt van de gletsjers te veroorzaken.”

Zeespiegelstijging
De warmere waterlagen tasten namelijk de onderzijde van op het water rustende gletsjertongen aan, waardoor die gletsjers niet alleen van bovenaf, maar ook van onderaf gaan smelten. En wanneer een gletsjertong op deze manier massa verliest, is deze minder goed in staat om de achterliggende gletsjer af te stoppen, waardoor deze sneller kan gaan stromen en meer ijs in zee kan dumpen. En zo kan de ijskap steeds sneller massa verliezen en een steeds grotere bijdrage gaan leveren aan de zeespiegelstijging.

Stromingen
Daarnaast blijkt uit het onderzoek dat smeltwater sommige oceaanstromingen rond Antarctica verzwakt. Dat is zorgwekkend, omdat die stromingen de oceaan in staat stellen om CO2 en warmte uit de atmosfeer te trekken. “Beide processen versnellen de klimaatverandering,” aldus Silvano.

Eerder stelden onderzoekers al voor dat vergelijkbare mechanismen zo’n 15.000 jaar geleden verantwoordelijk waren voor een zeer snelle zeespiegelstijging van tot wel vijf meter per eeuw. “Onze studie laat zien dat dit feedbackproces niet alleen tot de mogelijkheden behoort, maar ook al begonnen is,” vertelt Silvano. “Onze resultaten suggereren dat een verdere toename van smeltwater in de wateren rond Antarctica kan resulteren in een transitie van een koud, naar een warm regime.”

Bronmateriaal

"Study reveals new Antarctic process contributing to sea level rise and climate change" - University of Tasmania (via Eurekalert)

Afbeelding bovenaan dit artikel: Jacques.verron (via Wikimedia Commons)

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd