Nieuwe gentherapie valt ‘commandocentrum van kanker’ aan

Experimenten met muizen die aan een agressieve vorm van prostaat- of leverkanker lijden, zijn zeer veelbelovend.

Dat maken wetenschappers van de universiteit van Pittsburgh bekend in het blad Nature Biotechnology. In hun paper beschrijven ze hoe ze kanker met behulp van CRISPR (zie kader) de pas afsnijden.

CRISPR

CRISPR is een genome editing-methode die onderzoekers in staat stelt om genen te controleren. Zo kunnen ze de methode gebruiken om genen uit te schakelen of ongewenst genetisch materiaal te vervangen door een wenselijke DNA-sequentie. Onderstaand filmpje legt in detail uit hoe de methode – die bedacht is door moeder natuur zelf – werkt.

Fusie-genen
Het nieuwe onderzoek richt zich op zogenoemde fusie-genen. Dit zijn genen die ontstaan als twee afzonderlijke genen hun krachten bundelen en een abnormaal eiwit vormen dat kanker kan veroorzaken of promoten. Tijdens dit onderzoek richtten de wetenschappers zich op het fusie-gen MAN2A1-FER. Dit gen is tijdens eerder onderzoek in verband gebracht met agressieve vormen van lever-, long-, prostaat- en eierstokkanker.

CRISPR in actie
Het fusie-gen in kwestie heeft een unieke DNA-sequentie waaraan het te herkennen is. De onderzoekers spoorden de genen aan de hand van die DNA-sequentie op en gebruikten vervolgens virussen om het gemuteerde DNA van de fusie-genen weg te knippen en het te vervangen door een gen dat kankercellen doodt. Omdat het fusie-gen alleen aanwezig is in kankercellen en niet in gezonde cellen, heeft de behandeling alleen gevolgen voor de kankercellen en dus veel minder nare bijwerkingen dan bestaande behandelingen tegen kanker, zoals bijvoorbeeld chemotherapie (dat geen onderscheid maakt tussen gezonde cellen of kankercellen).

Muismodellen
Experimenten met muizen tonen aan dat de aanpak van de onderzoekers veelbelovend is. De onderzoekers stopten menselijke prostaat- en leverkankercellen in de lichamen van de muizen. Vervolgens pasten ze bij de helft van de muizen het fusie-gen in de kankercellen aan. Hierdoor krompen de tumoren met dertig procent. Geen van de muizen kreeg te maken met uitzaaiingen en aan het eind van de acht weken durende observatieperiode leefden de muizen allemaal nog. Heel anders was het in de controlegroep. Deze muizen hadden ook kankercellen in hun lichaam, maar bij hen werd een fusie-gen dat niet in de tumoren aanwezig was, aangepast. De tumoren van deze muizen werden bijna 40 keer groter, de meeste muizen kregen te maken met uitzaaiingen en alle muizen waren nog voor het einde van het onderzoek dood.

Nieuwe aanpak
Het onderzoek kan wel eens leiden tot een compleet nieuwe manier om kanker te bestrijden. “Andere kankerbehandelingen richten zich op de voetsoldaten van het leger,” legt onderzoeker Jian Hua Luo uit. “Onze aanpak richt zich op het commandocentrum, dus de vijandige soldaten krijgen de kans niet om zich opnieuw te groeperen en terug te slaan.” Een tweede voordeel is dat de nieuwe aanpak heel flexibel is. Een veelvoorkomend probleem dat de effectiviteit van chemotherapie aantast, is dat kankercellen evolueren en nieuwe mutaties genereren. Met genome editing kunnen onderzoekers in zo’n geval simpelweg de focus verleggen en die nieuwe mutaties aan gaan vallen.

De onderzoekers zijn zeker nog niet klaar met de fusie-genen. In deze studie is onder de bestudeerde muizen slechts sprake van een gedeeltelijke remissie. De wetenschappers willen uitzoeken of het met deze aanpak ook mogelijk is om de ziekte helemaal uit te roeien.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd