Nieuwe ontdekking suggereert dat dinosaurussen oceanen overstaken

Eendesnaveldinosaurussen moeten honderden kilometers open water hebben overbrugd om in Afrika te arriveren.

Onderzoekers hebben de fossiele overblijfselen van een Hadrosauridae – ook wel eendesnaveldinosauriër genoemd – aangetroffen in Afrika. Een merkwaardige ontdekking. Het continent Afrika was lang geleden namelijk volledig ingesloten door een diepe oceaan. Het betekent dat de dino’s dus honderden kilometers open water moeten hebben overbrugd om vervolgens in Afrika aan land te spoelen.

Ontdekking
In de studie is te lezen hoe onderzoekers de fossielen resten van de dinosaurus in Marokkaanse rotsen aantroffen. De dino is Ajnabia odysseus genoemd – Ajnabi is Arabisch voor ‘buitenlander’ en Odysseus verwijst naar de beroemde Griekse zeevaarder – en zwierf zo’n 66 miljoen jaar geleden, tegen het einde van het Krijt, over de aarde. Ajnabia odysseus was een eendesnaveldinosauriër; een diverse groep plantenetende dinosaurussen die tot wel 15 meter lang kon worden. Ajnabia odysseus was echter klein van stuk in vergelijking met zijn verwanten. Zo reikte hij maar 3 meter hoog en had zich kunnen meten met een hedendaags paard.

De grootte van Ajnabia odysseus in vergelijking met een mens, kameel en twee andere dino’s. Afbeelding: Nick Longrich

De ontdekking van de resten van een eendesnaveldinosaurus in Marokko is vrij merkwaardig. Eendesnaveldinosaurussen kennen hun oorsprong in Noord-Amerika. Vervolgens wisten ze zich te verspreiden naar Zuid-Amerika en bereikten daarna via een landbrug Azië. Van daaruit koloniseerden ze Europa. Afrika was echter in het late Krijt volledig omsingeld door water. Hierdoor moet het voor dinosaurussen ogenschijnlijk onmogelijk zijn geweest om in Afrika te arriveren. Toch vertellen de gevonden resten een heel ander verhaal. “De ontdekking van het nieuwe fossiel in een mijn op een paar uur van Casablanca vandaan, was ongeveer het laatste wat je zou verwachten,” zegt onderzoeksleider Nicholas Longrich. “Het was volkomen misplaatst, vergelijkbaar met het vinden van een kangoeroe in Schotland. Afrika was vroeger volledig omringd door water. Dus hoe kwámen ze daar?”

Zwemmend
De vondst suggereert dat eendesnaveldinosaurussen honderden kilometers open water moeten hebben overbrugd. Hoe? Mogelijk raftend op puin, drijvend of… zwemmend. En voor dat laatste valt best wat te zeggen. Eendesnaveldinosauriërs waren waarschijnlijk goede zwemmers; ze beschikten over grote staarten en krachtige poten. Hun fossielen worden nog regelmatig aangetroffen in rivierafzettingen en in mariene rotsen. Mogelijk hadden ze de afstand tot het vaste land van Afrika dus moeiteloos zwemmend kunnen afleggen. “Sherlock Holmes zei: ‘als je eenmaal het onmogelijke hebt geëlimineerd, moet alles wat er overblijft – hoe onwaarschijnlijk ook – de waarheid zijn’,” zegt Longrich. “Het was onmogelijk om naar Afrika te wandelen. En deze dinosaurussen evolueerden lang nadat continentverschuiving de verschillende regio’s had opgesplitst. Daarnaast hebben we geen bewijs voor bestaande landbruggen; de geologie vertelt ons dat Afrika geïsoleerd lag en omringd was door oceanen. Als dat zo is, moet de enige manier om in Afrika te arriveren, door het water zijn geweest.”

Andere gevallen
Hoewel het oversteken van grote en diepe oceanen zeldzame en onwaarschijnlijke gebeurtenissen lijken, is het niet voor het eerst dat wetenschappers tot deze ontdekking komen. Zo zouden bijvoorbeeld groene leguanen tijdens een orkaan drijvend op puin tussen Caribische eilanden hebben gependeld. In een ander geval dobberde een schildpad afkomstig uit de Seychellen honderden kilometers op de Indische Oceaan om vervolgens in Afrika aan te spoelen. “Gebeurtenissen die nu eens in de eeuw zijn voorgevallen, kunnen in de loop van miljoenen jaren vele malen hebben plaatsgevonden,” licht Longrich toe. “Waarschijnlijk hebben ook maki’s en nijlpaarden de oceaan overgestoken om Madagaskar te bereiken. En apen en knaagdieren wisten op deze wijze vanuit Afrika in Zuid-Amerika te arriveren.”

Toch zijn de bevindingen opmerkelijk. Bovendien is het voor het eerst dat onderzoekers ontdekken dat dinosaurussen zich niet alleen tussen continenten wisten te verspreiden, maar ook in staat waren om oceanen over te steken. “Voor zover ik weet zijn wij de eersten die zo’n oversteek voorstellen,” zegt Longrich. De opeenvolging van onwaarschijnlijke gebeurtenissen benadrukt daarnaast de zeldzaamheid en daarom het belang van de vondst. “Ajnabia laat ons zien dat eendesnaveldinosaurussen voet hebben gezet op Afrikaans land,” concludeert onderzoeker Nour-Eddine Jalil. “Het vertelt ons dat oceaanbarrières niet altijd een onoverkomelijk obstakel zijn.”

Wist je dat…

…Onderzoekers nog niet zo lang geleden ontdekten dat sommige dino’s echte waterratten waren? De machtige Spinosaurus – die wel vijftien meter lang kon worden – moet bijvoorbeeld op onnavolgbare wijze over de rivieren hebben geregeerd. Het beest beschikte over een vinachtige staart die hij heen en weer kon bewegen om zich op die manier door het water voort te stuwen. En dat betekent dat zwemmende dino’s mogelijk echt hebben bestaan.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd