Op die manier proberen moeders hun jongen te beschermen tegen roofdieren.
Volwassen Noordkapers hebben vanwege hun enorme omvang niet veel natuurlijke vijanden. Maar orka’s en haaien hebben het wel op jonge kalfjes voorzien. Om te voorkomen dat de kalfjes prooi worden, proberen moeders hun kroost te verbergen. Maar dat niet alleen. Onderzoekers zijn er namelijk achter gekomen dat communicatie tussen moeder en kind bijna geruisloos verloopt.
De Noord-Atlantische Noordkaper (Eubalaena glacialis) is gemakkelijk te herkenen aan de witte eeltplekken op zijn kop die sterk afsteken tegen zijn donkergrijze lichaam. De Noordkaper heeft een brede rug zonder rugvin en heeft een lange, gebogen mond die boven het oog begint. Noordkapers houden zich vaak op in kustwateren, vooral tijdens het broedseizoen. Ze wegen een slordige 70 ton en zijn zo’n 14 tot 17 meter lang. Het aantal exemplaren gaat al jaren gestaag achteruit waardoor de Noordkaper op dit moment de meest bedreigde walvis van de Atlantische Oceaan is.
Walvisgeluiden
Normaal gesproken produceert de Noordkaper luide communicatiesignalen om met andere walvissen – die zich soms op geruime afstand bevinden – te praten. Om te bestuderen of dit verandert wanneer de walvis moeder wordt, besloot een onderzoeksteam walvisgeluiden op te nemen. De onderzoekers reisden af naar de kust van Florida en Georgia en bevestigden kleine opnametags met zuignapjes aan de walvissen die zich in de Noord-Atlantische oceaan ophouden. Hierbij concentreerden ze zich op moeders met jongen en zwangere walvissen in het leefgebied waarbij de nood minder hoog is om zich te verbergen. Vervolgens probeerden de onderzoekers te bepalen of moeders hun gedrag aanpassen om minder op te vallen.
Fluisteren
Uit de bevindingen blijkt dat moeders minder luide klanken produceren en juist heel zacht en kort ‘gegrom’ voortbrengen. Deze geluiden waren alleen te detecteren met de opnameapparaten en alleen op korte afstand van moeder en kalf hoorbaar. Een opvallende ontdekking, want dit gegrom was nog nooit eerder bij de Noordkaper waargenomen. “De geluiden kun je vergelijken met menselijk gefluister,” zegt onderzoeker Susan Parks. “Op deze manier blijven moeder en kalf met elkaar in contact zonder hun aanwezigheid te verraden aan potentiële roofdieren.” En dat is eigenlijk heel sim. Omdat het water troebel is, kunnen roofdieren de jongen alleen vinden door de communicatie tussen moeder en kind af te luisteren. Maar dat blijkt dus veel lastiger te zijn dan gedacht.
Het leven van Noordkapers gaat momenteel niet echt over rozen. Onderzoekers schatten dat er nog maar zo’n 420 van deze walvissen in leven zijn. En als we niets doen, dreigt dit prachtige dier binnen dertig jaar uit te sterven. Het probleem is dat de walvis zich steeds vaker buiten zijn oorspronkelijke leefgebied begeeft en in drukbevaren wateren terechtkomt. Hier komen de walvissen vast te zitten in netten of botsen tegen schepen aan. “Noordkapers worden op dit moment geconfronteerd met een aantal uitdagingen,” zegt ook Parks. “De afgelopen jaren zijn er heel weinig kalfjes geboren in vergelijking met de aantallen die in aanvaring zijn gekomen met grote schepen of verstrengeld raakten in netten.” En elke walvis die overlijdt – vooral een reproductief vrouwtje – brengt de soort verder in het nauw. “In de afgelopen drie jaar zijn er zeker dertig walvissen overleden, waaronder afgelopen juni een vrouwtje,” zegt Parks. “Er zijn nog zoveel dingen die we niet over hun gedrag weten. Ik hoop dat studies zoals de onze bijdragen om deze walvissen beter te kunnen beschermen.”
