Onderzoekers berekenen het grootste stuk plastic dat een dier kan inslikken

Het blijkt dat dieren behoorlijk wat huis-tuin-en-keuken-spullen weten te verorberen.

Dat de oceaan bezaait ligt met plastic afval mag onderhand geen geheim meer zijn. Wetenschappers voorspellen zelfs dat tegen 2050 de oceaan meer plastic, dan vissen herbergt. Wat we echter nog niet weten is wat al dit plastic voor impact heeft op ecosystemen en hoeveel er door dieren wordt verorberd. En met die vraag gingen onderzoekers aan de slag.

Probleem
“Om te begrijpen hoe groot het plastic afvalprobleem werkelijk is, is het belangrijk om te weten te komen hoeveel plastic er door dieren wordt opgegeten,” zegt Ifan Jâms tegen Scientias.nl. “Dankzij eerdere studies weten we nu hoeveel plastic van verschillende formaten in de oceaan drijft. Wat we echter niet weten is hoeveel van dit rondslingerende plastic daadwerkelijk door dieren wordt gegeten. Het is bijvoorbeeld onwaarschijnlijk dat een pinguïn een gehele plastic stoel naar binnen werkt. Door ruwweg te weten wat de maat van een plastic stukje moet zijn voor een dier om het op te eten, kunnen we inschatten hoeveel plastic uit de omgeving door dieren wordt opgepeuzeld.”

Darminhoud
De onderzoekers ontwikkelden een methode om erachter te komen wat de maat is van het grootste stuk plastic dat een dier zou kunnen doorslikken. Om hier achter te komen, bestudeerden de onderzoekers de darminhoud van meer dan 2000 zee- en zoetwaterzoogdieren, reptielen, vissen en ongewervelden variërend van 9 mm grote vislarven tot een 10 meter lange bultrug. Tijdens het onderzoek deed het team enkele schokkende ontdekkingen. Zo troffen ze bijvoorbeeld tuinslangen en bloempotten aan in de darmen van een potvis, plastic zakken in groene schildpadden en zelfs hagelpatronen in een spitssnuitdolfijn. “Het vinden van plastic in de maag van welk dier dan ook is hartverscheurend,” zegt onderzoeker Isabelle Durance tegen Scientias.nl. “Het is een duidelijke herinnering dat dit ons afval is. Dat wilde dieren worden blootgesteld aan de risico’s die het plastic afval met zich meebrengt, is dus geheel onze verantwoordelijkheid. Het laat zien dat we tekortschieten in onze zorgplicht.”

Grootte
De zorgvuldige analyse stelden de onderzoekers vervolgens in staat om de lengte van een betreffend dier te koppelen aan het grootste stuk plastic dat dit dier kon consumeren. En uit de bevindingen blijkt dat deze verhouding ongeveer 20:1 is. Ofwel, het grootste stuk plastic dat een dier kan eten is ongeveer vijf procent van zijn eigen omvang. Niet een hele verrassende uitkomst. “Een best logische verhouding,” stelt Jâms.

Verhouding tussen de lengte van een dier en het grootste ingeslikte stuk plastic. Afbeelding: uit artikel

Het inslikken van dit plastic kan fatale gevolgen hebben. De meeste sterfte onder zeevogels wordt bijvoorbeeld veroorzaakt door het inslikken van ballonnen. Eén op de vijf zeevogels met een stukje ballon in zijn maag moet dit met de dood bekopen. “Misschien wel het meest zichtbare effect van het inslikken van plastic is dat de spijsvertering wordt geblokkeerd,” legt Jâms uit. “Hierdoor verhongert het dier.” Daarnaast blijkt dat plankton minder jongen krijgt wanneer deze plastic eet. Maar veel zorgwekkender is het feit dat ook de drie generaties erna minder nageslacht kregen. Bovendien is bekend dat plastic en dan met name microplastics ziekteverwekkende bacteriën kunnen dragen. Ook is uit experimenten gebleken dat microplastics gedragsveranderingen bij vissen teweegbrengen nadat ze de hersenen zijn binnengedrongen. Dat plastic dus een groot probleem is, staat als een huis. Toch blijkt het opruimen van al dat rondzwervende plastic nog niet zo gemakkelijk.

“Het terugdringen van plastic vervuiling vereist holistische benaderingen die samengaan”

Initiatieven
Verschillende initiatieven proberen korte metten te maken met al dat rondslingerende plastic afval. Denk bijvoorbeeld aan de Ocean Cleanup. Oprichter Boyan Slat bedacht een inventief systeem waarmee plastic afval opgevangen wordt. Ook ontwierpen onderzoekers al eerder magnetische ‘veren’ die microplastics in het water afbreken. Toch lijkt het op dit moment dweilen met de kraan open. Want er lijkt meer plastic bij te komen dan dat er met welk initiatief dan ook wordt opgeruimd. “Het terugdringen van plastic vervuiling vereist holistische benaderingen die samengaan,” zegt Durance. “Denk bijvoorbeeld aan een maatschappelijke vooruitgang in de manier waarop mensen plastic gebruiken, recyclen en weggooien, maar daarnaast zouden we ook moeten streven naar technische vooruitgang wat betreft de ultieme afbreekbaarheid van kunststoffen en moeten investeren in nieuwe, milieuvriendelijkere alternatieven en betere recyclingsystemen.”

Omvang
De huidige studie is in ieder geval een stap in het in kaart brengen van de omvang van het plastic probleem. “We hebben allemaal wel de verontrustende beelden gezien van dieren die verstrikt zijn geraakt in plastic afval,” zegt Durance. “We zien echter niet precies hoe dit gebeurt. Onze studie geeft inzicht in die vele ongeziene gebeurtenissen. Hoewel we steeds beter beginnen te begrijpen in welke ecosystemen de concentraties plastic zich het meest ophopen, kunnen we alleen door onderzoek zoals het onze te weten komen welke dieren waarschijnlijk het meeste gevaar lopen.” Daarnaast verstrekt de studie ook meer informatie over hoeveel plastic er in wereldwijde voedselwebben en dus ook op ons bord terechtkomt. “We weten per slot van rekening nu wat de grootte is van plastic dat bijvoorbeeld door zoöplankton, vissen, etc. wordt gegeten,” licht Durance toe.

De onderzoekers hopen hun resultaten in vervolgonderzoek verder op te schalen. Zo willen ze hun pijlen nu richten op landdieren en uitzoeken hoeveel plastic en op welke plekken zij dit afval verorberen. Daarnaast stellen ze dat er meer werk verricht moet worden om het risico van kleine microplastics in kaart te brengen en te achterhalen welke schade het inslikken van plastic precies teweegbrengt. “Maar bovenal hopen we dat onze studie de wereld aanzet om het almaar groeiende plastic probleem aan te pakken,” besluit Durance.

Bronmateriaal

"Scientists predict the size of plastics animals can eat" - Cardiff University

Interview met Ifan Jâms en Isabelle Durance

Afbeelding bovenaan dit artikel: flockine via Pixabay

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd