Onderzoekers komen met goedkope en doeltreffende oplossing om het wereldklimaat te redden

‘Geef landbouwgrond terug aan de natuur’, zo luidt het dringende advies.

Op dit moment zijn veel kostbare ecosystemen omgevormd tot landbouwgrond. Dit drukt niet alleen een immense stempel op ons klimaat, het verdringt ook vele planten- en diersoorten die hierdoor met uitsterven worden bedreigd. Maar er is een oplossing, zo stellen onderzoekers. Want als we een deel van de belangrijkste ecosystemen in ere herstellen, kunnen we het tij nog keren.

Miljoen soorten
Het nieuwe rapport bouwt voort op de ernstige waarschuwingen van de Verenigde Naties. Een internationaal team van zeker 150 wetenschappers schetste vorig jaar in een rapport een somber beeld van het leven op aarde. Zo blijkt dat de biodiversiteit met rasse schreden achteruitgaat, waardoor ongeveer een miljoen planten- en diersoorten op dit moment een onzekere toekomst tegemoet gaan. De oorzaak? Temeer omdat wereldwijde inspanningen om de biodiversiteit te herstellen grotendeels faalden.

Teruggeven
Maar er is een manier om het wereldklimaat te redden: ‘geef landbouwgrond terug aan de natuur’, zo luidt het dringende advies van de onderzoekers. Als we namelijk de belangrijkste ecosystemen in de wereld die tot landbouw zijn omgevormd aan de natuur teruggeven, redden we niet alleen een heleboel planten- en diersoorten, maar halen we tegelijkertijd ook zo’n beetje de helft van de extra koolstof uit de lucht die in de laatste twee eeuwen daar beland is.

Ecosystemen
Dit hoeft overigens helemaal niet zo ingewikkeld te zijn. Onderzoekers beschrijven in hun studie, gepubliceerd in het vakblad Nature, namelijk een slimme, goedkope én doeltreffende manier om het klimaat te redden. Allereerst wijzen ze de ecosystemen aan die in oude glorie hersteld zouden moeten worden. “In onze analyse hebben we alle ecosystemen gecategoriseerd,” legt de Wageningse onderzoeker Catarina Jakovac aan Scientias.nl uit. “Van alle landbouwgebieden in de hele wereld (2.870 miljoen hectare) was 54 procent oorspronkelijk bos, 25 procent grasland, 14 procent struikgewas, 4 procent een aride klimaat en 2 procent drasland. We ontdekten dat het herstel van verschillende ecosystemen tevens verschillende en aanvullende voordelen oplevert. Het herstel van bos en drasland levert bijvoorbeeld de grootste voordelen op voor ons klimaat en de biodiversiteit. Herstel van graslanden en aride klimaten kosten het minste geld. En het herstel van Zuid-Amerikaanse en Afrikaanse struikgewassen leveren belangrijke voordelen op voor hun unieke biodiversiteit.” Uiteindelijk concluderen de onderzoekers dat als er verschillende soorten ecosystemen die moesten wijken voor de productie van voedsel in ere hersteld worden, dit onderaan de streep de grootste algemene voordelen zal opleveren. Zo berekenden ze dat als we dertig procent van de belangrijkste ecosystemen herstellen, we voorkomen dat zeventig procent van de planten- en diersoorten uitsterven.

“We zien dat het restaureren van natuur en klimaat niet duur hoeft te zijn”

Goedkoop
Bovendien hangt hier helemaal geen hoog prijskaartje aan. “We zien dat het restaureren van natuur en klimaat niet duur hoeft te zijn,” betoogt Jakovac. “In ons algoritme konden we die locaties identificeren waar herstel de meeste voordelen oplevert tegen de laagste kosten.” De onderzoekers ontdekten dat er in delen van West-Afrika, Indonesië en de Filipijnen relatief veel landbouwgrond terug aan de natuur gegeven kan worden tegen een lage prijs. “We laten hiermee voor het eerst zien dat als we de juiste plaatsen herstellen, dit de grootste impact heeft voor de biodiversiteit en het klimaat en we tegelijkertijd de kosten drukken,” aldus Jakovac.

Voedselvoorziening
Natuurlijk bestaat er de vrees dat het herstel van ecosystemen op landbouwgrond de voedselproductie zal bedreigen. “Maar het hoeft niet ten koste te gaan van de voedselproductie,” benadrukt Jakovac. “Ook mag het herstel niet ten koste gaan van lokale boeren.” De onderzoekers berekenden in hun studie hoeveel ecosystemen nieuw leven in geblazen kan worden zonder dat de voedselproductie hieronder zal lijden. En daaruit blijkt dat dat 55 procent – ofwel 1.578 miljoen hectare – van de ecosystemen die zijn omgezet in landbouwgrond, hersteld kunnen worden zonder dat dit de voedselproductie verstoort.

Landbouwgebieden die zeer kosteneffectief (rood) zijn om te vormen tot natuur. Afbeelding: Catarina Jakovac, WUR

“Dit kan worden bereikt door een goed geplande en duurzame intensivering van de voedselproductie,” licht Jakovac toe. “Daarnaast is het belangrijk om te bedenken dat herstel van ecosystemen niet alleen voordelen oplevert voor de natuur, maar ook voor de samenleving. Dat herstel kan namelijk de mogelijkheid bieden voor een duurzame ontwikkeling in plaats van de gebruikelijke gang van zaken waar kleine boeren worden verdrongen door grote multinationals. Boeren zouden zelfs op verschillende manieren kunnen profiteren van het herstel. Herstelde landschappen hebben bijvoorbeeld een betere waterkwaliteit, behouden hun bodemeigenschappen en voorzien in de bestuivers die nodig zijn voor fruitgewassen. Daarnaast kan het ook economisch aantrekkelijk zijn door het creëren van banen en diensten.” Ook het tegengaan van verspilling en het kiezen voor een ander eetpatroon kan ertoe bijdragen dat er minder land nodig is voor landbouw. “De samenleving kan bijdragen door minder voedsel weg te gooien en minder vlees en kaas te eten,” vertelt Jakovac. “De productie hiervan vergt grote hoeveelheden land en genereert een onevenredige uitstoot van broeikasgassen. Al met al kunnen deze aanpassingen de voedselvoorziening van een groeiende wereldbevolking verzekeren en tegelijkertijd een deel van het land in zijn oorspronkelijke ecosysteem herstellen.”

Planning
Volgens de onderzoeker is planning en internationale samenwerking voor een effectief en eerlijk herstelproces heel belangrijk. “Als we het niet goed plannen, zullen we uiteindelijk veel geld uitgeven en niet efficiënt zijn in het redden van soorten of het vastleggen van koolstof uit de atmosfeer,” benadrukt ze. “Om dit voor elkaar te krijgen zijn sterke samenwerkingen nodig. Uit onze analyse blijkt dat ongeveer 70 procent van de gebieden die op mondiaal niveau als prioriteit worden beschouwd, ook prioriteit hebben op nationaal niveau. Deze liggen in tropische ontwikkelingslanden die vaak niet de middelen hebben voor herstelprogramma’s. Daarom is intensieve internationale samenwerking cruciaal om een positieve impact op zowel lokaal als mondiaal niveau te garanderen.”

De onderzoekers hopen met hun studie beleidsmakers en overheden die zich met de mondiale klimaat- en biodiversiteitsdoelstellingen bezighouden, te voorzien van de precieze geografische informatie die zij nodig hebben. “Met deze studie brengen we niet alleen het potentieel van herstel voor het redden van soorten en het opvangen van koolstof uit de atmosfeer onder de aandacht, we bieden ook een hulpmiddel om planning en actie te vergemakkelijken,” zegt Jakovac. “Bovendien is er wereldwijd consensus dat het herstellen van beschadigde ecosystemen nu urgenter is dan ooit. De VN heeft 2021-2030 aangekondigd als het “Decennium van het Ecosysteem Herstel”, met als doel herstel te bevorderen door middel van wereldwijde inspanningen.” Dit zal tevens het thema zijn dat wordt besproken tijdens COP15; conferentie in Kunming, China, in 2021, wanneer naar verwachting een wereldwijd kader voor de bescherming van de natuur zal worden ondertekend. En dat zal ons verder helpen om de aarde leefbaar te houden voor komende generaties.

Bronmateriaal

"Landbouwgrond terug naar de natuur als goedkope redding van het wereldklimaat" - WUR

Interview met Catarina Jakovac

Afbeelding bovenaan dit artikel: Sasin Tipchai via Pixabay

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd