Onderzoekers ontdekken broertje van Tabby’s ster

En deze ster is zelfs nóg een tikkeltje vreemder.

Herinner je je Tabby’s ster nog? Het licht van de ster zou zo af en toe afnemen – met wel 22 procent! – alsof iets voor de ster langs bewoog en het licht van de ster tijdelijk tegenhield. Maar die dipjes in de helderheid van de ster waren niet alleen heel flink, maar ook zeer onregelmatig, waardoor de mogelijkheid van een planeet uitgesloten werd en de speculaties over eventuele aliens in de rondte vlogen. Onderzoekers zijn nu op een vergelijkbare ster gestuit. Het gaat om de ster met de naam EPIC 204376071, die zich op 440 lichtjaar van de aarde bevindt. En de helderheid van deze ster neemt gedurende een dag niet met 22 procent, maar met wel 80 procent af.

Meer over Tabby’s ster
In oktober 2015 ontdekken onderzoekers ‘dipjes’ in de lichtcurve van de ster KIC 8462852 (bijgenaamd Tabby’s ster). Normaal gesproken kunnen dergelijke dipjes – wanneer ze elke keer even groot zijn en regelmatig ontstaan – wijzen op de aanwezigheid van een planeet (die zo af en toe het licht van de ster blokkeert). Maar de dipjes van Tabby’s ster zijn zowel qua timing als qua grootte onregelmatig. Zo neemt de helderheid van de ster het ene moment met 15 procent af en het volgende moment met 22 procent. Allerlei mogelijke verklaringen passeerden de revue (van exo-kometen, tot aliens). Maar nog altijd is er geen bevredigende verklaring voor het vreemde fenomeen gevonden.

EPIC 204376071
In de studie stellen de onderzoekers de ster eerst even voor. Zo gaat het om een vrij jonge ster van zo’n 10 miljoen jaar oud. Daarnaast is hij ongeveer 0,16 keer de massa van onze zon en heeft een temperatuur van iets meer dan 2700 graden Celsius. Ter vergelijking; onze zon is ongeveer 4230 tot 6230 graden Celsius. Al met al lijkt de ster veel overeenkomsten te hebben met een rode dwerg.

Aliens
Maar toch is de ster een vreemde eend in de bijt. En dat lijkt te komen door zijn zeer onregelmatige dipjes in helderheid. Ruimtetelescoop Kepler observeerde de ster voor 160 dagen. En de grote afname in helderheid van wel 80 procent gebeurde in deze observatietijd slechts één keer. Maar wat blokkeerde de ster precies? Moeten we – net als bij Tabby’s ster – denken aan het werk van aliens?

Artistieke impressie van het ‘stofgordijn’ dat zich voor de ster langs beweegt. Afbeelding: Danielle Futselaar

Verklaringen
De onderzoekers komen met twee andere en realistischere verklaringen. Zo stellen ze in de eerste plaats dat de afname in helderheid te maken kan hebben met een ronde schijf van stoffig materiaal dat vastzit aan een klein hemellichaam dat rond EPIC 204376071 draait. Deze schijf is iets gekanteld waardoor het net lijkt alsof deze de ster blokkeert. Als tweede stellen de onderzoekers een soort ‘stofgordijn’ voor, dat voor de ster langs beweegt (zie afbeelding hiernaast). Deze zou zich in een nagenoeg permanente baan rond de ster bevinden. Echter plaatsen de onderzoekers bij beide theorieën een kanttekening. Zo observeerden ze zoals gezegd de dip in helderheid slechts één keer in 160 dagen. Dit betekent dat wat er dan ook rondom de ster draait, niet een orbitale baan kan hebben van korter dan 80 dagen.

Volgens de onderzoekers is het nog iets te vroeg om definitieve conclusies te trekken over wat de vreemde lichtcurve van het broertje van Tabby’s ster precies veroorzaakt. Hiervoor zijn eerst meer observaties nodig. De onderzoekers stellen dat planetenjager TESS misschien wel meer duidelijkheid kan gaan scheppen.

Bronmateriaal

"Deep Long Asymmetric Occultation in EPIC 204376071" - Monthly Notices of the Royal Astronomical Society

Afbeelding bovenaan dit artikel: Danielle Futselaar

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd