En dus moet een zelfrijdende auto wel heel veilig zijn, willen we ‘m omarmen.
Dat blijkt uit het promotie-onderzoek van Bart Overakker, verbonden aan de TU Delft.
Voordelen
Zelfrijdende auto’s hebben de toekomst. Dat is niet zo gek: autonome auto’s hebben tal van voordelen. Zo kunnen ze het verkeer veiliger maken – het merendeel van de ongelukken is te wijten aan menselijke fouten – zorgen voor een betere doorstroming op de weg en de impact die auto’s op het milieu hebben, verkleinen.
Niet perfect
Het klinkt bijna te mooi om waar te zijn. En inderdaad: zelfrijdende auto’s zijn niet perfect. Zo behoort een technische fout altijd tot de mogelijkheden. Daarnaast valt ook niet uit te sluiten dat zelfrijdende auto’s gehackt worden. Beide scenario’s kunnen leiden tot ongelukken, soms zelfs met fatale afloop. Overakker besloot eens nader in te zoomen op dit aspect van de zelfrijdende auto. Hij bestudeerde de sociale acceptatie van zelfrijdende auto’s. “Met als één van de kernvragen: worden dodelijke verkeersongelukken door zelfrijdende auto’s anders gewogen dan dodelijke verkeersongelukken die door de mens worden veroorzaakt?”
Het onderzoek
Overakker ondervroeg 510 mensen. Hij vroeg ze niet rechtstreeks naar hun oordeel, maar liet ze kiezen uit verschillende mogelijke toekomstscenario’s. In elk scenario werd gevarieerd in zaken als de mate van automatisering, reistijd, verkeersdoden en uitstoot. Met behulp van een statistische analyse kon vervolgens vastgesteld worden hoe zwaar elk aspect voor de ondervraagden woog.
Hoge sociale acceptatie
“De algemene conclusie is dat 65 procent van de mensen vindt dat een systeem met zelfrijdende auto’s de voorkeur verdient boven het huidige transportsysteem,” vertelt Overakker. “Wel wordt het veelal wenselijk geacht dat er nog een vorm van menselijk ingrijpen en controle mogelijk is in zo’n systeem. In het algemeen is er dus best een hoge sociale acceptatie van zelfrijdende auto’s. Maar voor de acceptatie van dodelijke ongelukken geldt dat duidelijk niet. Een dodelijk ongeluk dat wordt veroorzaakt door een technische fout van een zelfrijdende auto, wordt als minstens 4,5 keer zo erg beschouwd als een dodelijk ongeluk door een menselijke fout. Voor opzettelijk misbruik, dus een dodelijk ongeluk met een gehackte auto, is dit zelfs een factor 6.”
Tesla
Sociale acceptatie van zelfrijdende auto’s vereist dan ook een hoge mate van veiligheid. “We hebben hier een paradox te pakken,” denkt Overakker. “Zelfrijdende auto’s hebben grote potentiële voordelen, waaronder een veel grotere veiligheid, maar juist de lastige sociale acceptatie van het veiligheidsaspect kan de zelfrijdende auto enorm in de weg gaan zitten. Een paar ongelukken, zoals vorig jaar met een zelfrijdende Tesla in Florida, zouden de opmars van de zelfrijdende auto behoorlijk kunnen belemmeren.”
Overakker pleit voor vervolgonderzoek. Bovendien adviseert hij een nauwe samenwerking tussen beleidsmakers en technologiebedrijven. “Beleidsmakers zouden duidelijk moeten aangeven waaraan het ontwerp en de veiligheid moeten voldoen; bijvoorbeeld richting bedrijven als TomTom, om hacken te voorkomen.” Ook denkt hij dat het goed is dat de automobilist bij de les blijft. “Er zouden veiligheidsmaatregelen moeten zijn om de automobilist betrokken te houden bij de taak van het autorijden.”
