Ons brein beschermt ons zonder dat we ons daarvan bewust zijn tegen verleidingen

koekje

Wanneer iemand ons een gebakje voorschotelt en we dat gebakje na lang aarzelen weigeren, weerstaan we die verleiding bewust. We denken erover na, komen met voor- en tegenargumenten en hakken de knoop door. Maar nieuw onderzoek wijst erop dat ons brein ons ook zonder dat we ons daarvan bewust zijn tegen verleidingen beschermt.

Dat schrijven onderzoekers van de universiteit van Pennsylvania in het blad Cognition. Ze baseren hun conclusie op een experiment.

Experiment
Proefpersonen namen plaats achter een beeldscherm en kregen de opdracht om op een knop te drukken als ze de letter ‘X’ zagen verschijnen. Als de letter ‘Y’ verscheen, mochten ze absoluut niet op de knop drukken. Hun acties werden beïnvloed door subliminale boodschappen: woorden die tussen de letters door zo kort op het scherm verschenen dat de proefpersonen ze enkel onbewust konden waarnemen. Zo verschenen er bijvoorbeeld woorden die aanzetten tot actie (‘ren’, ‘ga’, ‘start’), maar ook passieve woorden (‘zit’, ‘rust’, ‘stop’) en verzonnen woorden (‘rnu’, ‘tsi’). Terwijl de proefpersonen deelnamen aan het experiment, werd hun hersenactiviteit gemeten.

WIST U DAT…

…we lotgenoten nodig hebben om verleiding te weerstaan?

Resultaten
Hoewel de actieve en passieve woorden niets te maken hadden met de actie die de proefpersonen al dan niet moesten ondernemen (op de knop drukken), hadden ze wel invloed op de hersenactiviteit van de proefpersonen. Wanneer de proefpersonen onbewust werden blootgesteld aan passieve woorden, nam de activiteit in het deel van het brein dat betrokken is bij de zelfcontrole, toe. Terwijl blootstelling aan actieve woorden ervoor zorgde dat de activiteit in dat deel van het brein juist afnam.

Chips
Woorden die we onbewust tot ons nemen, hebben dus invloed op onze zelfcontrole. Wat betekent dat? Een voorbeeldje. Voor veel mensen is gedachteloos eten heel normaal. U zit voor de tv, met een zak chips op schoot en voor u het weet is de zak leeg. Zonder dat u uzelf ervan bewust was, heeft u die zak leeggegeten. Wat zou ervoor nodig zijn geweest om u halverwege te laten stoppen met eten? Wetenschappers dachten altijd dat er een stukje bewustwording voor nodig was. U zou dan dus echt bewust moeten bedenken ‘ik stop nu met eten’. Maar dit onderzoek trekt dat in twijfel. Ons brein kan er zonder dat we ons ervan bewust zijn voor zorgen dat we stoppen met eten. Bijvoorbeeld doordat ons brein – zonder dat wij ons daarvan bewust zijn – een passief zinnetje opvangt. Bijvoorbeeld: ‘Doe even rustig’. En dat zinnetje hoeft dan nog niet eens tegen ons gezegd te worden: als ons brein toevallig opvangt dat iemand dat tegen een ander zegt, heeft dat waarschijnlijk ook al effect. Simpelweg omdat we ons er niet van bewust hoeven te zijn.

“Afvallen, stoppen met roken, geld sparen: het vraagt allemaal om zelfcontrole,” zo schrijven de onderzoekers. “Verschillende psychologische theorieën stellen dat acties automatisch zonder weinig bewuste inzet kunnen worden ingezet, maar diezelfde theorieën stellen ook dat het stoppen van die acties inspanning vraagt en dat we ons daarvan bewust zijn.” De onderzoekers maken het iets concreter met behulp van een voorbeeld. “Hoewel we niet diep hoeven nadenken om een koekje te pakken, is er wel een opzettelijke, bewuste interventie nodig willen we dat koekje weer terug op de schaal leggen.” Tenminste: dat dachten we altijd. “Ons onderzoek trekt die aanname in twijfel.”

Bronmateriaal

"Study: Our brains can (unconsciously) save us from temptation" - Upenn.edu
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door mars! (cc via Flickr.com).

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd