Ons brein gefopt: wolkenkrabbers in Hong Kong lijken om te vallen

skyline-hong-kong

Ons brein is doorgaans niet gemakkelijk voor de gek te houden: optische illusies moeten van goede huize komen, willen ze standhouden. Maar wetenschappers hebben nu een levensechte illusie ontdekt die – hoe vaak ons brein er ook mee geconfronteerd wordt – altijd overeind blijft: de illusie van de omvallende wolkenkrabbers in Hong Kong.

Toeristen die een bezoek brengen aan Hong Kong nemen veelvuldig plaats in de Hong Kong Peak Tram. Een trammetje van waaruit toeristen prachtig zicht hebben op de skyline van de stad. Ook onderzoeker Chia-huei Tseng nam in het trammetje plaats. Tijdens de rit ontdekte de onderzoeker iets bijzonders. “Tijdens de trip ontdekte ik dat de wolkenkrabbers naast de tram heel schuin leken te gaan staan, alsof ze omvielen, iets waarvan we allemaal weten dat het onmogelijk is.” En Tseng is niet de enige die dat ziet gebeuren. Ook de andere passagiers worden ‘slachtoffer’ van de illusie.

In het donker
Tseng was direct geïnteresseerd. Want in tegenstelling tot in het laboratorium gecreëerde illusies konden de passagiers in de tram tal van andere visuele aanwijzingen – die de illusie tegenspreken – door de ramen van de tram tot zich nemen. En ondanks die aanwijzingen bleef de illusie toch overeind. Tseng bestudeerde de illusie onder tal van omstandigheden en ontdekte dat deze het sterkst was tijdens ritjes in het donker. Wellicht doordat mensen zich dan minder goed kunnen oriënteren, omdat ze minder visuele aanwijzingen tot zich kunnen nemen.

Zwakker
Tseng stelde tijdens experimenten ook vast dat het mogelijk was om de illusie te verzwakken. Bijvoorbeeld door passagiers in het trammetje te laten staan. Of door de randen van de ramen en andere oriëntatiepunten in de tram aan het zicht te onttrekken. Maar geen enkele aanpassing kon ervoor zorgen dat de illusie helemaal kwam te vervallen: wat de onderzoekers ook deden, de wolkenkrabbers bleven vallen. “Onze resultaten suggereren dat signalen van alle zintuigen met elkaar in overeenstemming moeten zijn om de illusie van de vallende wolkenkrabbers te laten verdwijnen,” zo schrijven de onderzoekers in het blad Psychological Science. En dat is opvallend. Normaal gesproken is ons brein namelijk niet zo gemakkelijk te foppen. Of we nu lopen, over de grond rollen, in de lucht springen of languit op de bank liggen: ons brein blijft een beeld handhaven waarop de wereld ten opzichte van de zwaartekracht rechtop staat. Maar niet in het trammetje: daar wint wat we werkelijk zien het van de andere zintuigen die ons vertellen dat de zwaartekracht anders in elkaar steekt.

De illusie bleek bovendien ook de tand des tijds te doorstaan. Hoe vaak mensen ook met het trammetje reisden: de illusie bleef stevig overeind. “We gingen honderden keren met het trammetje omhoog en omlaag en de illusie verzwakte niet,” vertelt Tseng. “Dat suggereert dat onze ervaringen en onze aangeleerde kennis omtrent de wereld – namelijk dat gebouwen verticaal zouden moeten zijn – niet sterk genoeg zijn om de verkeerde conclusies die ons brein trekt, uit te bannen.”

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd