Een nieuw onderzoek toont aan dat onze voorouders veel later uit de bomen kwamen zetten, dan wetenschappers altijd dachten. Zelfs Lucy, die al wel op twee benen liep, zou nog regelmatig in bomen hebben geklommen.
Dat schrijven wetenschappers in het blad Science. Ze baseren hun conclusie op het fossiel ‘Selam’. Dit zijn de fossiele resten van een kind dat tot de soort Australopithecus afarensis behoort. Velen van u kennen de soort waarschijnlijk dankzij de heel bekende vertegenwoordiger Lucy, een fossiel dat meer dan 35 jaar geleden in Ethiopië werd ontdekt.
Discussie
Lucy is al veelvuldig door onderzoekers bestudeerd. Door naar het skelet te kijken, kunnen onderzoekers meer vertellen over hoe A. afarensis zich iets meer dan drie miljoen jaar geleden voortbewoog. Uit eerdere onderzoeken bleek al dat de soort op twee benen kon lopen. Maar één prangende vraag bleef altijd onbeantwoord. “De vraag of Australopithecus afarensis enkel op twee benen liep of ook nog in bomen klom, bleef de afgelopen dertig jaar punt van discussie,” vertelt onderzoeker David Green.
Dat wetenschappers het daar maar niet over eens konden worden, kwam doordat ze geen complete set schouderbladen van A. afarensis tot hun beschikking hadden. Schouderbladen kunnen ons een goed beeld geven van de bouw van Lucy en haar soortgenoten: waren het al echte mensachtigen of hadden ze nog een aapachtige bouw waarmee ze ook prima in bomen konden klimmen? “Omdat schouderbladen zo dun zijn als papier, fossiliseren ze zelden en wanneer ze fossiliseren, gebeurt dat vaak maar deels,” legt onderzoeker Zeresenay Alemseged uit. Toch hebben de onderzoekers nu hun handen weten te leggen op schouderbladen van A. afarensis en kunnen ze dus eindelijk iets zeggen over de wijze(n) waarop Lucy en haar soortgenoten zich voortbewogen.
Selam
De onderzoekers gebruikten daarvoor het fossiel Selam dat in 2000 werd teruggevonden. Het zijn de fossiele resten van een driejarige A. afarensis, een meisje dat 3,3 miljoen jaar geleden leefde. Het is het meest complete skelet dat ooit van A. afarensis is teruggevonden en ook de schouderbladen zijn bewaard gebleven. Green en Alemseged verwijderden de schouderbladen voorzichtig uit het omringende gesteente, bestudeerden ze en vergeleken ze met die van andere mensachtigen, waaronder Homo floresiensis, en twee volwassen A. afarensis. Ook werden de schouderbladen naast de schouderbladen van jonge en volwassen chimpansees, orang-oetans, gorilla’s en moderne mensen gelegd.
Aapachtig
Uit het onderzoek blijkt overduidelijk dat de schouderbladen van A. afarensis nog sterk op die van apen lijken. Dat wijst erop dat deze mensachtigen een ieder geval een deel van hun tijd nog in bomen doorbrachten.
Hoewel de schouderbladen aapachtig zijn, had A. afarensis onmiskenbaar ook mensachtige trekjes, zo benadrukken de onderzoekers. De heupen en voeten lijken bijvoorbeeld sterk op die van mensen en suggereren dat de soort al op twee benen kon lopen. “Deze nieuwe vondst bevestigt de centrale plaats die de soort van Lucy en Selam in de evolutie van de mens innemen,” stelt Alemseged. “Hoewel ze net als mensen op twee benen liepen, waren het goede klimmers. Hoewel ze niet volledig mens waren, waren ze overduidelijk wel hard op weg om dat te worden.”
